Een brief schrijven, wanneer heb ik dat voor het laatst gedaan? Die vraag drong zich bij mij op toen ik diezelfde vraag per toeval opving in een radioprogramma. Echt een brief schrijven en dan bedoel ik niet een brief typen op een typmachine of op het toetsenbord van een computer. Ik bedoel echt een handgeschreven brief met een kroontjespen, een vulpen, een balpen of voor mijn part met een potlood.
Een pen en papier pakken om een brief te schrijven, wie doet dat tegenwoordig nog? Een appje of een e-mail sturen gaat toch veel sneller. Maar toch…
Het grote verschil tussen een handgeschreven brief en een appje of e-mailtje is de aandacht die je iemand geeft. Je moet papier en pen pakken en nadenken wat je wilt opschrijven. Maak je een fout of een vergissing in de tekst moet je praktisch opnieuw beginnen want een pen heeft immers geen deletetoets zoals de computer. Je geeft door een handgeschreven brief aan dat je moeite voor hem of haar wil doen.
Nostalgie
Ik kan me de tijd nog herinneren – medio jaren ’50 in de vorige eeuw – dat ik op de lagere school leerde schrijven. We kregen een kroontjespen die we in de inkt moesten dopen. Het inktpotje was ingebouwd in de schoolbank. Je moest opletten dat je de pen niet te diep in de inkt doopte want dan liep je kans op vlekken. We hadden ook een inktlap om de pen schoon te vegen. Wat lapjes stof aan elkaar genaaid of – als je geluk had – een luxere uitvoering, gekocht in de winkel. Wij besteedden veel tijd aan het verbeteren van ons handschrift. Als je toevallig een letter niet volgens de geldende norm schreef zette de juffrouw er een rood kringetje omheen. Dit alles klinkt heel romantisch, maar het kostte destijds toch ook flink wat inspanning. Een lelijke vlek of een fout betekende dat je helemaal opnieuw moest beginnen.
Een mooi handschrift was volgens de toen geldende normen een belangrijk onderdeel van het onderwijs. Een goed handschrift was immers belangrijk voor je toekomst. Schrijven zou je je hele leven moeten doen dacht men toen nog. Had je een slecht handschrift, kon dat je toekomstige carrière danig in de weg zitten. Sollicitatiebrieven moesten toen nog met de hand geschreven worden. Iemand met een slordig handschrift kon de baan wel vergeten want wie een slordig handschrift had zou ook wel slordig werken, zo dacht men toen.
Wanneer ik mijn laatste brief met pen en papier geschreven heb? Ik zou het echt niet meer weten, maar het moet lang geleden zijn. Misschien was mijn laatste geschreven brief met de pen wel aan mijn penfriend in Dallas Texas ergens in de jaren 1960.
Jan Kessels
