Uilen zijn weinig opvallende vogels terwijl toch veel mensen deze dieren een warm hart toedragen. Kerkuilen en steenuilen leven vaak op boerenerven terwijl de bosuil en de ransuil vooral in bosgebieden voorkomen.
De kerkuil is een prachtige nachtvogel van ca 38 cm groot die overdag soms slapend in een oude schuur wordt gezien. ‘s Nachts jaagt hij vooral op muizen. Alleen in de paar- en broedtijd maakt hij geluid maar verder is hij ook niet te horen, zelfs niet als hij vliegt.
De steenuil is veel kleiner, ongeveer als een merel, en is vooral in het voorjaar goed te zien en te horen. Vaak zit hij dan op een rasterpaal of op het dak van een oud schuurtje en roept dan uitbundig. De steenuil leeft voornamelijk van veldmuizen, kevers en regenwormen
In de decennia na de Tweede Wereldoorlog is het aantal uilen in Nederland sterk afgenomen. Verkeersslachtoffers, het verloren gaan van jachtgebieden, sloop of ontoegankelijk maken van schuren en kerktorens, kappen van hoogstamboomgaarden en het intensieve landbouwkundig gebruik zijn de belangrijkste oorzaken. In Nederland kwamen in 1979 nog maar 100 paartjes kerkuilen voor. Gedurende de laatste jaren is dit aantal toegenomen tot ongeveer 3500 broedparen. Mede dankzij het beschermingswerk van veel vrijwilligers heeft dit herstel plaatsgevonden.
Bij de steenuil werd het dieptepunt voor wat betreft het aantal broedparen bereikt in de periode 1990-1995. Er werden nog slechts 8000 broedparen geteld (40% daling in vergelijking met voorgaande decennia). Daarna is dit aantal langzaam toegenomen. Vrijwilligers kunnen voor deze soort nog veel betekenen door het ophangen en beheren van nestkasten en het herstellen van hun leefgebieden.
De Uilenwerkgroep Leudal heeft zich het lot van deze twee uilensoorten aangetrokken. Het werk aan de bescherming van de steen- en kerkuilen in Leudal is afgelopen jaar flink gegroeid. Tot 2020 waren twee mensen in Leudal actief die ca 20 kasten beheerden. Sindsdien is het aantal werkgroepleden en het aantal te beheren kasten gegroeid. Thans zijn we met acht personen en is het te beheren kastenbestand gegroeid tot 72, bestaande uit 45 steenuilen kasten en 27 kerkuilen kasten. Uitbreiding van het aantal kasten is gedeeltelijk het gevolg van overname van kasten maar vooral van het plaatsen van nieuwe kasten bij particulieren. Dit uiteraard na beoordeling of de leefomgeving geschikt is voor de steen- cq de kerkuil.
Dat twee van onze nieuwe leden gepensioneerde dierenartsen zijn die goede contacten met agrariërs hebben helpt daarbij enorm.
Doel van de werkgroep is het uilenbestand van beide soorten in ons werkgebied, de gemeente Leudal, te bevorderen. Recentelijk hebben we een bijdrage geleverd aan de tentoonstelling over roofvogels en uilen in het Leudalmuseum. Daarnaast adviseren we particulieren over de geschiktheid van hun erf als leef- en broedgebied voor uilen. Vervolgens plaatsen we nestkasten en monitoren we de broedresultaten. In tweetallen bezoeken we alle kasteigenaren minimaal twee keer per jaar. Doordat één van onze collega’s (Jos van den Broek) geslaagd is als vogelringer kunnen we de jonge uilen desgewenst ook ringen.
De werkgroep werkt onder de vlag van de Steenuilenwerkgroep van de Vogelwacht Limburg en de vlag van de Stichting Kerkuilenwerkgroep Nederland. De broed- en ringgegevens en overige van belang zijnde zaken worden digitaal vastgelegd en jaarlijks aan de provinciale en landelijke werkgroepen aangeleverd. Hiermee worden gegevens wetenschappelijk verwerkt en gebruikt voor landelijke onderzoeken.
Dat ons werk het uilenbestand in Leudal ook in 2021 ten goede komt blijkt uit onderstaande tabel:
Steenuilen Aantal bewoonde kasten: 11 Aantal uitgevlogen jongen: 46
Kerkuilen Aantal bewoonde kasten: 9 Aantal uitgevlogen jongen: 33
Uit de tabel blijkt dat uit elke bewoonde kast gemiddeld 4,2 steenuilen en 3,7 kerkuilen zijn uitgevlogen. Diverse kasten bleven nog onbewoond omdat ze pas kortgeleden zijn geplaatst. We verwachten de komende jaren een toename van het aantal broedparen.
In de herfst en winterperiode gaan we het aantal kasten verder uitbreiden. Tijdens de kastcontroles hebben we een inventarisatie gemaakt van schoon te maken kasten. Dat doen we in ook de herfst.
De kasten maken we zelf. Omdat steenmarters vaak ongewenst de uilenkasten bezoeken maken we de steenuilenkasten “marterproof”.
Bij iemand die graag een kast heeft brengen we de materiaalkosten in rekening. Om de kosten zo laag mogelijk te houden kunnen we altijd plaatmateriaal of verf gebruiken. Ook als u denkt dat we de uilen bij u kunnen ondersteunen, neem dan contact met ons op. U kunt ons bereiken via ons mailadres uilenwerkgroepleudal@gmail.com
Al met al hebben we thans een energieke werkgroep die volop werkt aan het behoud en uitbreiding van twee uilensoorten in Leudal die wel een steuntje in de rug kunnen gebruiken.
