Kunt u goed tegen de vallende blaadjes of krijgt u acuut de drang om een reis naar een zonnige bestemming te boeken? De natuur maakt zich klaar om te rusten. Maar wij mensen willen altijd maar door, daarom vinden we het soms moeilijk om ons in deze tijden nog aan te passen aan de seizoenen. Het donker verslaan we met verlichting en de kou met cv-ketels en warmtepompen.
Maar weet u, eigenlijk is de herfst ook een heel warm en levendig seizoen. De bomen kleuren voor hun najaarsstriptease eerst geel, oranje, rood en paars. Dat komt door de pigmenten Carotenoïden en Anthocyanen. Vlammende, vurige kleuren. Warmte voor de kou. Eigenlijk heel poëtisch van Moeder Natuur.
Vinden bomen het moedig van zichzelf dat ze in de herfst al hun blaadjes laten vallen en de twee seizoenen lang naakt weer en wind weerstaan? Als je het een boom zou kunnen vragen, (het liefst een eik, maar vraag me niet waarom), dan zouden ze je vertellen dat dit een domme vraag is, omdat ze hun blaadjes juist laten vallen om zichzelf te beschermen.
Als de dagen korter worden en de zon zich minder laat zien, weet een boom: dit is geen tijd van groei, dit is de tijd om naar binnen te keren. Daarom schakelt hij langzaam over naar een soort winterslaap. Allereerst stopt hij met de aanmaak van chlorofyl, het groene pigment dat nodig is voor fotosynthese.
Dan sluit hij langzaam de toevoer af naar zijn bladeren en vormt een beschermend laagje bij elke bladsteel. En wanneer de tijd rijp is, laat een boom los, als voorbereiding op wat komen gaat. Zonder bladeren droogt hij niet uit in de winter, raakt hij niet beschadigd door sneeuw of storm. Juist in zijn naaktheid is hij sterker.
Maar laten we vooral de blaadjes die op de grond vallen niet vergeten. Wat voor ons een rommelige hoop herfstafval lijkt, is voor de natuur een cadeautje. De gevallen bladeren vormen een beschermende laag op de bodem, alsof de boom met zijn eigen verleden een deken spreidt voor wat leeft onder hem. Dit organisch ‘dekentje’ houdt de grond vochtig, beschermt tegen vorst en biedt voedsel voor talloze bodemorganismen, van schimmels tot wormen. Zij breken het blad langzaam af tot humus, een vruchtbare basis voor nieuw leven na de winter.
En voor kleine dieren is zo’n bladerdek sowieso een onmisbare schuilplek. Egels kruipen eronder om te overwinteren, insecten leggen er hun eitjes in, kikkers en padden vinden er een plek om zich terug te trekken. Vogels scharrelen ertussen op zoek naar voedsel. Zelfs paddenstoelen hebben baat bij het afbraakproces dat onder de bladeren op gang komt.
En dat maakt het des te ironischer dat wij mensen met lawaaiige bladblazers de natuur juist op dat punt proberen te corrigeren.
Alsof we niet kunnen verdragen dat de natuur ook een rommelige kant heeft. Alsof opgeruimd altijd beter is.
Maar nu u weet wat er allemaal leeft, in en onder die bladeren, kijkt u er natuurlijk anders naar. U ziet geen rotzooi meer, maar een ecosysteem dat ervoor zorgt dat in de lente weer alles volop kan bloeien en groeien.
Met dank aan de bomen, die hun jasjes elke herfst opnieuw schenken voor nieuw leven.
