Eén van de plekken waar tijdens de bevrijding van Noord- en Midden-Limburg hard is gevochten, is het samenvloeiingspunt van het Afwateringskanaal en de Noordervaart ten noorden van het dorp Heibloem. De oversteek van het Afwateringskanaal of Neers Kanaal in november 1944, dat destijds een breder vaarwater kende en amper was begroeid, betekende een belangrijke stap in de bevrijding van de gehele provincie Limburg.
Schermutselingen
Na de landing op de stranden van Normandië op 6 juni 1944 hadden de geallieerden ruim 2 maanden nodig om definitief vaste voet te krijgen. Nadat dit eenmaal was gerealiseerd volgde een spectaculaire zegetocht. Parijs werd op 25 augustus bevrijd en Brussel en Antwerpen volgden al op respectievelijk 3 en 4 september. De bevrijding van Nederland leek slechts een kwestie van dagen. Maar die verwachting werd de bodem ingeslagen met o.a. het mislukken van Market-Garden. Dit gewaagde plan van de Britse opperbevelhebber Montgomery om met een gecombineerd grondoffensief en luchtlandingsoperatie over de Rijn bij Arnhem door te stoten naar het Ruhrgebied, en mogelijk Berlijn, was letterlijk en figuurlijk een brug te ver. Het werd duidelijk dat de aanvoerlijnen te lang waren geworden en hoewel Antwerpen in geallieerde handen was, kon er door de aanwezigheid van Duitse troepen op Walcheren geen gebruik van deze haven worden gemaakt. Eerst diende dit Zeeuwse gebiedsdeel van de vijand te worden gezuiverd. Zodoende kwam eind september aan oevers van de kanalen van Noord- en Midden-Limburg de geallieerde opmars knarsend en piepend tot stilstand. Dat wil niet zeggen dat de gevechten in dit frontgebied ook verstomden, want over en weer vonden in oktober schermutselingen plaats. Eind oktober was zelfs rond Meijel en Nederweert sprake van een furieus Duits tegenoffensief, maar de Duitse militaire reserves waren te gering om een doorbraak te forceren.
“Mud and water”
Na de verovering van Walcheren namen de geallieerden het initiatief weer in handen en kwam de bevrijdingswals opnieuw in beweging. Tijdens de 'Battle of the Canals' werden op 14 november de Noordervaart en het Kanaal Wessem-Nederweert overgestoken en op 17 november vestigden de Schotten van het 5de Cameron Highlanders een bruggenhoofd in de oosthoek van het Afwateringskanaal met de Noordervaart. Het bruggetje over het Afwateringskanaal was door de Duitsers kort van te voren opgeblazen, maar de Schotten wisten het kanaal, door hen “Zig Canal” genoemd, over de intacte sluisdeuren over te steken.
Vanwege een gebrek aan munitie en omdat de schuttersputjes onmiddellijk volliepen met water kostte het de grootste moeite om dit vroegtijdige bruggenhoofd op de oostoever vast te houden. De gevechten vonden namelijk plaats in één van de natste herfstmaanden van de 20ste eeuw.
In de nagelaten berichten voeren de woorden 'mud and water', samen met de door de Duitsers gelegde 'mines', de boventoon. Dankzij het ondersteunende vuur van hun tanks en artillerie wisten de Camerons hun vooruitgeschoven positie ternauwernood in handen te houden. Al vlug werd er door de genie een Baileybrug aangelegd om zwaar militair materieel over het kanaal te brengen, die naar de heldhaftige verdedigers de 'Cameronbridge' werd genoemd.
Monument
In de loop van de maand november werd het gehele Peel- en Maasgebied bevrijd en kwam het front langs de Maas bij Roermond en Venlo te liggen. Pas op 1 maart 1945 werden beide steden bevrijd. Twee maanden en 4 dagen later was de oorlog in Nederland voorbij. Om de herinnering aan de gesneuvelde Camerons levend te houden is in 2019, 75 jaar na de bevrijding van het gebied, in aanwezigheid van enkele oorlogsveteranen een monument onthuld. Het monument, dat is gesponsord door Niek Hendrix uit Nederweert en pastoor Marcus Vankan uit Heythuysen, staat pal tegenover het Sluiswachtershuis. Dit huis was tijdens de gevechten de ‘’first aid post” van de Schotten. De jonge leeftijd van de gesneuvelden, sommigen slechts 18 jaar, maakt indruk en het legercommuniqué getuigt van hun moed: ‘’Had not the 5th Camerons held onto their foothold on the east bank of the Zig Canal, the advance of the whole Corps might well have been delayed for an appreciable time.”
Op zondagmiddag 3 september a.s. om 13.00 uur houdt historisch reisgenootschap Cliotravel een fietstocht (ongeveer 35 km) langs diverse oorlogsplekken in de gemeente Leudal, waarbij ook de Cameronbridge wordt bezocht. De start is vanaf Café Dennenoord (Goeden), Op de Bos 6 te Roggel. Opgave kan via leon@cliotravel.nl De fietstocht gaat alleen door bij mooi weer. Entree bedraagt 5 euro.
