Terugblik op de Amnesty International schrijfmarathon in Roggel
Op woensdag 10 december, de Internationale Dag van de Mensenrechten, vond in Gemeenschapshuis La Rochelle in Roggel weer de jaarlijkse schrijfmarathon plaats. De schrijfactiedag werd afgetrapt door de leerlingen van basisschool De Zwjiek, die eerder die week al brieven hadden geschreven. Onder hen bevond zich ook een belangrijke gast, de kinderburgemeester van Leudal, Sjors Briels.
De kinderen vertelden dat ze liever brieven schreven dan les hadden en deelden welke verhalen het meeste indruk op hen hadden gemaakt. Het was een ontwapenend begin van de dag en een herinnering aan het feit dat betrokkenheid niet aan leeftijd gebonden is.
Dat een schrijfactie voor mensenrechten niet saai en deprimerend hoeft te zijn, maar juist heel gezellig, werd ook dit jaar weer duidelijk. Zo was er de hele dag livemuziek te horen, van jazz tot klassiek en van wereldmuziek tot singer-songwriter. En daarnaast was er ook nog eens een vinyl-dj aanwezig in de lobby. Deelnemers aan de actie konden tussendoor gratis wafels, cake en soep halen en er was zelfs de mogelijkheid voor een stoelmassage.
Het maakte de schrijfactie toegankelijk en uitnodigend, waardoor het de hele dag een levendige boel was in La Rochelle.
De schrijfactie werd ooit door Amnesty ‘Write for Rights’ gedoopt; ‘Schrijven voor Rechten’. Over de hele wereld worden er op en rond 10 december brieven en kaarten geschreven voor mensen die hulp en steun nodig hebben, omdat ze bijvoorbeeld onterecht vervolgd worden of gevangen zitten. De brieven en kaarten zijn voor vele van hen op zijn allerminst een hart onder de riem.
Hoe belangrijk dat ‘hart onder de riem’ is, benadrukte op woensdagavond ook voormalig Amnesty International Nederland-directeur en oud-Roggelnaar Eduard Nazarski, die eerder die middag ook nog klarinet had gespeeld, samen met fluitiste Willy Moors.
Nazarski deelde het verhaal van een Egyptische hoogleraar die met hem over zijn tijd in de gevangenis had gesproken. In een veel te kleine cel die hij met tientallen mannen moest delen, had hij gezeten, dicht opeengepakt. Geen bed, geen douche, nauwelijks ruimte om te ademen.
Op een dag ontving hij een kaart, van een Nederlands meisje dat nog op de middelbare school zat. Een eenvoudig bericht, geschreven in het Engels: dat ze gehoord had wat hem was overkomen, en dat ze hoopte dat hij het zou volhouden. Die kaart ging van hand tot hand door de cel. Ze voelden zich niet meer alleen, er waren mensen van ver weg die zich om hen bekommerden en dat had het verschil gemaakt.
Kaarten en brieven geven niet alleen morele steun, maar ze zijn ook daadwerkelijk een belangrijk en krachtig middel om druk uit te oefenen op regeringen. De Thaise student en amateurviolist Panusaya ‘Rung’ Sithijirawattanakul werd een van de gezichten van de democratische jeugdbeweging in Thailand. Haar scherpe, moedige toespraken brachten haar nationale bekendheid, maar ook gevaar: ze werd meerdere keren gevangengezet, onder meer op grond van wetten die kritiek op de monarchie strafbaar stellen. Tijdens Write for Rights 2021 werd er wereldwijd massaal voor haar geschreven. Ze werd op borgtocht vrijgelaten in januari 2022.
Dat brieven en aandacht zelfs het verschil tussen leven en dood kunnen betekenen, bewees de zaak van Magai Matiop Ngong uit Zuid-Soedan.
Hij was pas vijftien jaar oud toen hij in 2017 ter dood werd veroordeeld voor een ongeluk waarbij hij onbedoeld een familielid doodde. Omdat zijn leeftijd verkeerd werd geregistreerd, belandde hij in de dodencel. Tijdens Write for Rights 2019 schreven meer dan 765.000 mensen brieven en kaarten voor hem, een overweldigende golf van solidariteit die zijn zaak opnieuw op de internationale agenda zette.
Die druk werkte. In juli 2020 trok het Hooggerechtshof van Zuid-Soedan het doodvonnis in en kreeg hij een nieuw proces toegewezen. Amnesty bleef de jaren daarna aandacht voor zijn zaak vragen, en uiteindelijk kwam Magai in 2022 vrij.
Dit jaar werden er onder andere brieven geschreven voor de Guerreras por la Amazonía en de Palestijnse Saleh Diab. De Guerreras bestaan uit vijftien jonge vrouwen en meisjes in Ecuador die zich verzetten tegen de verwoesting van hun leefgebied door de olie-industrie. Ze wonnen een rechtszaak om het affakkelen van gas te stoppen, maar kregen in plaats van bescherming te maken met intimidatie, stigmatisering en geweld. Saleh en zijn familie wonen in Oost-Jeruzalem, ze worden al jaren bedreigd door kolonisten die hen met geweld proberen te verdrijven. Hij protesteert al jaren vreedzaam tegen de bezetting en blijft zijn huis en gezin beschermen, ondanks aanhoudende intimidatie.
Aan het einde van de schrijfdag lagen er stapels geschreven brieven en kaarten netjes gesorteerd te wachten in hun bakjes, klaar om de wereld in te trekken.
Voor de schrijvers zelf misschien een kleine moeite, maar voor de ontvangers vaak een teken van hoop én een politiek pressiemiddel.
De schrijfmarathon laat in ieder geval zien dat het opkomen voor mensenrechten niet alleen steunt op grote politieke acties, maar juist op de bereidheid om even stil te staan bij het verhaal van een ander en daarna de pen op te pakken om het verschil te maken.
