“Wij zijn absoluut geen Cliniclowns”, stellen miMakkers Jeroen Poels, Rob van Soest en Kim Stollman pertinent. “Onze insteek is echt heel anders. Wij zijn geen entertainers die vaak in tweetallen patiënten hun ziekte voor even doen vergeten; een miMakker is een zorgmedewerker of is werkzaam als ZZP-er, die
‘van hart tot hart’ contact probeert te maken met mensen die daar niet of nauwelijks meer toe in staat zijn.
Dit kan komen door een ziekte als dementie, een niet aangeboren hersenbeschadiging of door een verstandelijke beperking.
Jeroen Poels uit Haelen werkt als verpleegkundige en als belevingscoach bij de Limburgse zorginstelling Proteion waar ook Heldenaar Rob van Soest als activiteitenbegeleider actief is. Ook Kim Stollman uit Heythuysen werkt voor deze stichting. Alle drie zijn zij gecertificeerde miMakkers. Dat ze deze taak met erg veel voldoening uitvoeren, blijkt uit hun enthousiasme en hun bevlogenheid wanneer ze hun ervaringen als miMakker met Hallo Magazine delen.
Jeroen Poels: “In veel zorginstellingen wonen mensen waar het zorgpersoneel en ook de naaste familie nog maar moeilijk of zelfs helemaal geen contact meer mee kunnen krijgen. In dergelijke situaties kunnen wij als miMakker, dat letterlijk ‘mijn maatje’ betekent, vaak iets betekenen. Tijdens een intensieve opleiding hebben wij geleerd hoe wij wèl contact met deze cliënten kunnen krijgen.” “Wij worden ook wel eens de contactexperts in de organisatie genoemd”, vult zijn collega Rob van Soest aan. Dat de opleiding pittig is, blijkt wel uit het slagingspercentage. “Wij begonnen ooit met veertien personen”, zegt Rob van Soest, “slechts vier hebben de opleiding daadwerkelijk voltooid.”
Mik, Jip en Tien zijn de alter ego’s voor Kim, Rob en Jeroen
Gevraagd naar een voorbeeld uit de praktijk waaruit blijkt hoe een miMakker werkt, komen de tongen echt los en volgt de ene na de andere praktijksituatie. Natuurlijk zijn Jeroen, Rob en Kim bij hun werk gekleed als clown en hebben ze als miMakker een andere naam. Kim Stollman heeft de letters van haar voornaam in een andere volgorde gezet en heet als miMakker Mik. Rob van Soest is miMakker Jip en Jeroen Poels noemt zich Ties.
De clowns neus
MiMakkers worden vaak vergeleken met cliniclowns. De werkwijze, de visie en achterliggende methodiek verschilt echter in vele opzichten. De miMakker is onbevangen en puur, stelt geen doel en verzorgt geen act. De rode neus, opgezet of gegrimeerd, is het handelskenmerk van alle miMakkers. Door die rode neus, het kleinst mogelijke maskertje, herkennen de mensen het archetype van de clown. Voor de clown heeft die rode neus ook een psychologisch effect. Hij verlegt hierdoor gemakkelijker zijn grenzen en is ondeugender, en meer onbevangen dan een ‘normaal’ mens.
De clown vertegenwoordigt veel: openheid, authenticiteit, kwetsbaarheid, onbevangenheid.
De clown is onvoorwaardelijk: niets moet! Er wordt geen enkele druk uitgeoefend. Die rode neus nodigt ook uit tot spel en maakt iets ondeugends in mensen los.
“Je hoofd moet eerst leeg zijn”
Voor dat Kim, Rob en Jeroen hun cliënt bezoeken hebben zij zich grondig in diens problematiek verdiept. Kim Stollman: “Het is echt belangrijk dat je ‘je hoofd leeg maakt’ voor dat je een sessie met een cliënt begint. Als je nog ‘vol’ zit met allerlei prikkels van vorige werkzaamheden, dan lukt het je niet of nauwelijks om open te staan voor je cliënt. Je zit dan nog te sterk in je eigen gedachten. Op een bijna meditatieve wijze bereid ik mij voor.” Ook Jeroen en Rob beamen dat zij op deze wijze te werk gaan.
Jeroen Poels: “De cliënt benader ik als miMakker altijd heel rustig. Ik kom echt niet met toeters en bellen naar binnen. De ontmoeting mag absoluut niet bedreigend zijn. Als de client het idee krijgt dat iemand iets van hem verlangt, blokkeert hij of zij. Het duurt soms tien minuten tot een kwartier voor dat ik echt naast iemand ga zitten. Let wel, het gaat hier om mensen die niet of nauwelijks nog contact met hun omgeving maken. Dat kan voor hun familie en voor het verzorgend personeel heel erg moeilijk zijn.
Als miMakker hanteren wij diverse methodieken om contact te krijgen, waaronder het spiegelen van het gedrag van de cliënt. Ik was onlangs bij iemand die zogenaamd ‘aan het lezen’ was. Hij volgde continu met zijn vinger de regels, van links naar rechts en weer terug. Ik was heel rustig naast hem gaan zitten, ging zijn ademhaling volgen en speelde zijn vingerbeweging na. MiMakker en cliënt werden nagenoeg een en dezelfde persoon. Na een tijdje keek hij mij lachend aan en zei: “Sjoën hè”. Voor zijn echtgenote die dit tafereel van afstand had gezien, was het een openbaring dat haar man lachte en überhaupt reageerde.” Rob en Kim vertellen over soortgelijke ervaringen waaruit blijkt dat het meegaan in de rol van de cliënt heel erg belangrijk is en dat de regie altijd bij de cliënt ligt; de miMakker legt niets op; de cliënt bepaalt wat er gebeurt.
Volgens de drie miMakkers is een sessie met een cliënt inspannend en je hebt daarna echt behoefte aan een rustmoment om even af te schakelen. Daarna volgt de rapportage want de door de miMakker opgedane ervaring wordt waar mogelijk vertaald in adviezen voor andere hulpverleners. Rob van Soest: “De miMakkermethode past heel goed in de huidige steeds meer persoons / belevingsgerichte zorg en we mogen gerust stellen dat wij een wezenlijke bijdrage leveren aan het welzijn van de cliënt.”
De gouden clownsneusprijs
Tijdens de coronaperiode waren er door lockdowns veel minder momenten om als miMakker intensief met cliënten bezig te zijn. Een glaswand die de cliënt en de zorgverlener scheidt, werkt bepaald niet bevorderend bij het leggen van contact. Deze belemmering in het werk hebben Kim Stollman, Jeroen Poels en Rob van Soest als heel negatief ervaren; ze konden simpelweg hun werk niet goed doen, maar het heeft wel geleid tot creatief denken.
Het drietal heeft een interactief menu bedacht dat te activeren is op de grote Belevenistafels en belevenistablets van producent ‘Onwijs’ die in veel zorginstellingen gebruikt worden. Zo’n belevenistafel is een groot platliggend computerscherm, zo groot als een tafel, waar mensen om heen kunnen zitten. Voor dit innovatieve idee hebben de miMakkers van Proteion op Wereld Alzheimerdag (21 september) de derde prijs van ‘Arno’s Gouden Clownsneusprijs’ in ontvangst mogen nemen. Het doel, in de woorden van Stichting miMakkus, van deze prijs is het stimuleren of verder ontwikkelen van nieuwe initiatieven, die een wezenlijke bijdrage leveren aan een glimlach, bij vreugdebeleving bij mensen die door dementie diep in zichzelf verzonken zijn of bij mensen met een verstandelijke en/of motorische beperking.
Voor meer informatie over miMakkers: https://mimakkus.nl
