November ontleent zijn naam als ‘negende maand’ aan de vroegere Romeinse kalender. Het Latijnse woord ‘novem’ betekent namelijk negen. November kent veel bijnamen. Het is naast de slachtmaand ook de jachtmaand en het is dan ook niet verwonderlijk dat de feestdag van Sint Hubertus, de schutspatroon van de jagers, de jacht en de jachthoornblazers, gevierd wordt op 3 november, de dag dat Hubertus heilig verklaard werd.
November wordt een drukke maand voor de Jachthoornblazersgroep Midden-Limburg. De jachthoornblazers gaan in die maand in hun toepasselijke groene jachtkledij drie Hubertusmissen opluisteren in de parochiekerken van Ospel, Neeritter en in het Belgische Neerglabbeek. Hallo Magazine ging met hoornblazers Jac Brandes en Anita Jacobs in gesprek over de Jachthoornblazersgroep Midden-Limburg die al ruim een halve eeuw bestaat.
Jachtbitter
We treffen elkaar op een woensdagavond vóór aanvang van de wekelijkse repetitie in de met jachttaferelen verfraaide kantine naast het repetitielokaal van de jachthoornblazersgroep. Tijdens ons gesprek druppelen de leden één voor één binnen. Op de tafel staat een fles jachtbitter en die zal ongetwijfeld na de repetitie even aangesproken worden. De repetities vinden plaats onder leiding van de Budelse dirigent Arnold Rothenpieler in een grote hal van een agrarisch bedrijf in Nederweert. Bij mooi weer en bij voldoende daglicht wordt er buiten gemusiceerd.
“Het merendeel van de leden is jager of anderszins bij de jacht betrokken.”
“Met deze ruimte zijn wij uiterst tevreden”, vertellen Jac Brandes en Anita Jacobs uit Ospel. “Het is een hoog gebouw en dat komt de klank van de horens ten goede.” Jac en Anita zijn al ruim drie decennia lid van de Midden- Limburgse jachthoornblazers. Voormalig politieagent Brandes is sinds kort voorzitter van de blazersgroep. Jac Brandes: “Onze groep is in 1971 opgericht door Winand Grooten samen met wat drijvers en jagers met als doel de jacht wat meer cachet te geven met respect voor het bemachtigde wild en het hondenwerk. Winand kwam uit Zuid-Limburg en was al vertrouwd met het jachthoornblazen. Hij was jachtopziener op Landgoed Het Kruis in Nederweert Eind. Daar hebben wij dan ook tot voor kort ons repetitieruimte gehad. Onze blazersgroep telt 17 blazers en onze leden komen uit allerlei windstreken. Voornamelijk uit Midden-Limburg maar ook uit de Belgische grensstreek en Noord-Brabant. Een lid – Ineke -komt zelfs helemaal uit het Noord-Brabantse Groeningen bij Boxmeer. Wij zijn met twaalf mannen en vijf vrouwen. Ons oudste lid is van 1946 en het jongste uit 1966. Het merendeel van de leden is jager of anderszins bij de jacht betrokken en de jacht is dan ook een favoriet gespreksonderwerp in onze groep.”
Hubertusmis
Anita Jacobs is afkomstig uit een familie die al generaties lang jagers telt. Anita Jacobs: “Vanaf mijn zestiende ging ik al mee op jacht. Later maakte ik ook kennis met het jachthoornblazen en werd met dat virus besmet. Ik ben nu zelfs bij twee muziekgezelschappen. Ik speel bij een groep in Maarheeze en bij de Midden-Limburgse blazers. Wij treden geregeld op bij allerlei aan de jacht gerelateerde evenementen, maar ook zijn we aanwezig bij bruiloften en begrafenissen van jagers. Natuurlijk tref je onze blazersgroep aan bij de zogenaamde Hubertusmissen. Hier zijn altijd veel jagers met hun jachthonden, fretten en jachtvogels bij aanwezig. Het Hubertusbrood wordt tijdens de viering gewijd in naam van Sint-Hubertus. Dat gebruik gaat terug tot de middeleeuwen. Sint-Hubertus zou destijds een kluizenaar hebben genezen van hondsdolheid door hem brood te geven. Het eten van dit gewijde Hubertusbrood zou mens en dier dan ook bescherming bieden tegen deze ziekte. Met onze aanwezigheid bij deze gelegenheden proberen wij ook het imago van de jacht positief te beïnvloeden.”
Aufhören zu Schiessen!
De Jachthoorn is een instrument met een rijke geschiedenis. We treffen afbeeldingen van de jachthoorn aan in het familiewapen van de adellijke familie van Horne en ook in de gemeentewapens van veel gemeenten die vroeger tot het graafschap Horne behoorden. De hoorn werd oorspronkelijk alleen gebruikt als signaalinstrument en die functie heeft de jachthoorn bij de jacht nog steeds.
Anita Jacobs: “Bij een drijfjacht zijn de hoornblazers heel belangrijk. Zij zorgen mede voor een veilige jacht door het geven van allerlei geluidssignalen zoals het signaal voor het zogenaamde ‘aanblazen van jacht’ waarna de drijfjacht van start gaat. Tijdens onze repetities oefenen wij naast allerlei marsen ook veel van deze korte signalen die meestal een Duitse benaming hebben.
Zo heb je de begroeting van de jagers, de Begrüßung, de Aufbruch zur Jagd, het Anblasen des Treibens en het Aufhören zu Schiessen.
De drijvers mogen na dat hoornsignaal uit de drift komen en de jagers halen de patronen uit het geweer. Zij mogen niet meer schieten. Zo wordt dus een veilige situatie gewaarborgd. Dit signaal wordt overigens ook wel Hahn in Ruh genoemd. Met de Hahn wordt de geweerhaan bedoeld”, legt Anita uit. “Vroeger hadden jachtgeweren hanen die met de hand werden gespannen en via de trekker werden bediend.” Bij het signaal ‘Hahn in ruh’ werden die hanen weer ontspannen en was het geweer weer veilig.
De jachthoorn
De jachthoorns die de blazers mij tonen en demonstreren kennen slechts een beperkt aantal tonen omdat het instrument geen ventielen heeft. Het vergt best wat oefening om de jachthoorn goed te kunnen bespelen. De verschillende tonen en klankeffecten worden alleen met behulp van de lippen, de kaken, de tong en luchtdruk voortgebracht. De leden van de Jachthoornblazersgroep Midden-Limburg bespelen verschillende jachthoorns zoals de plesshoorn en de parforcehoorns.
De Jachthoornblazersgroep Midden-Limburg is te beluisteren op 5 november in Neerglabbeek, 12 november in Ospel en op 19 november in Neeritter.
