Column Modertaal: TOEVALLIG door Frits Criens

Midden Limburg

‘Opa, wèts doe waat global world beteikentj?’ Iris, mien aodste kleindochter keek mich vol verwachting aan. Zien gezicht verrooj waat het dach: Det wètj dae neet. Dus ich zag: ‘Global world? Nae, waat is det?’ Iris ging d’r drek op in. ‘De waereldj is super groeët en toch is het net ein dörp. Det kumtj door de televisie en internet, youtube en google.’ Ich trok de winkbroewe op. ‘Op google kins se väör de ganse waerelj opzeuke waat örges op hetzelfdje moment gebäörtj. Asof se d’r zelf bie bès, net wie in ein dörp.’ ‘Global world haet dus mèt informatie te make,’ concludeerdje ich. Het maedje knikdje. ‘Mer ouch, opa, det we thoes van de ganse waereldj sjpulle kinne koupe zónger nao de winkel te hove. Online.’

 

Het keek de kamer róndj. ‘Alles waat hie sjteit, kins se online koupe. De televisie, dae kast, egaal in welk landj get is gemaaktj. Die lamp,’ vroog het? ‘Woeë is die gemaaktj?’ Ich haoldje de sjouwers op. ‘Italiaans design, dink ich. En miene computer kumtj oet Amerika, mer zal waal inein gezatte zeen in India, mèt óngerdeile oet China.’ ‘Det is global world,’ zag het. Ich wees nao de dressoir. ‘Dae kumtj oet Haelen, twintjig jaor geleje van Waeyen muibele. Gekochtj in de winkel.’ Iris keek asof het wool zègke: Toen waas d’r nog geine global world. Ich mós dinke aan viefensestig jaor geleje.

 

Ich waas bie ein tante op de Roggelse hei. Dao kwoom ein aoj vrouw op bezeuk, mèt nog mer eine väörtandj en het gezicht vol moezekòntje. Ich geluifdje nog in hekse. Ze vroog mich het haemdj van de vot, wie det vreuger zoeë ging. Wie ich heet, wool ze weite, woeë ich vanaaf kwoom en waat ich bie tante Lies kwoom doon. Ich goof äöveral braaf antjwaord op. Wie ze bekans alles van mich wis, vroog ze: ‘En woeë wèrktj diene pap, Fritske?’ ‘Op de Philips in Remunj,’ zag ich. Ze keek mich vraemdj aan en zag mèt ein traog sjtum vol verwónjering. ‘Deh … det is ouch toevallig. Dao höbbe wae nog ein lamp van.’

 

2021, waek 50