ColumnsFrits Criens

Column Modertaal: BEL door Frits Criens

Midden Limburg

Mien columns in Modertaal levere altied waal sjoeën commentaar en reakties op. Pas meldje ein dame oet Remunj det väöl dialektwäörd verdwiene. Ze sjreef: 'Foeksieja. Kats guf aan, det aajer luuj det ein belkesbuimke neume.' Kats is eine taalkundige dae zich ónsjterfelik haet gemaaktj mèt het Remunjs Waordebook oet 1985. Wie we nog fuchsia's haje, gebroekdje Ellie en ich de wäörd 'belleboum' en 'fuchsia' doorein. In deze tied is de plantj neet mier zoeë in zjwang en dan sjneuveltj dök het dialectwaord. Belleboum is ein prachtig waord det precies zaet waas se bie eine bleujendje fuchsia zuus. Dae hingtj vol kläörige blome in de vorm van ein aojerwetse sjoeëlbel.

 

'Ein kläörke wie ein bellefläörke,' zag ein vrouw oet de buurt altied taege mien zösterke. Ze bedoeldje dan de gezónj kläör op de wange van het kindj die soms roeëd wore wie eine bellefläör. Dae Franse appel danktj ziene naam aan de sjoeën bloom woeë de appeleboum mèt bleutj: 'sjoeën bloom' is in het Frans 'belle fleur'. Eine angere appel mèt eine Franse naam is de Belle de Boskoop, in het dialect Belleboskoop, de Schone van Boskoop, in het Hollandjs. Det is weer ein anger 'belle' as die van Belle Naad, dae vreuger woeëndje tösse Haelen en Nunhem. Belle Naad is Naad van Belle. En Belle is de korte naam van Isabelle. Eine deftige naam väör dae tied.

 

Cognac kins se drinke oet ein bel, ein groeët róndj glaas. Die vorm kumtj ouch trök in 'belleblaoze'. Doe sops eine rink, dae vastzitj op ein sjtekske, in zeipwater tot dae rink vol zeipwater zitj en dao mós se dan väörzichtig taege blaoze. Mèt ein bietje henjigheid kins se zoeë lóchtbelle make die wegdrieve väördet ze oetein sjpringe. Ouch belle, mer minder fiëstelik, zeen 'sjnaoterbelle'. De jónges van mien gebaortejaor deje de iërste klas op de maedjessjoeël. Ein maedje van de zèsdje klas det El heet waerdje door ein anger maedje dökker naogerope: El, El, sjnaoterbel. Op eine mörge noom El ziene plaoggeist te graze. De sjaaj waas groeët. Wae móste van oos juf zeuke nao ein verlaore sierraod: ein zilver oerbel.

 

2023, waek 20

 

 

 

Frits Criens

Frits: stadsdichter van Leudal, publiceert proza, poëzie, light verse en toneel in ABN en dialect. Zijn column Modertaal was bijna een kwart eeuw lang een van de hoogtepunten in Dagblad de Limburger. Ernst en humor zijn twee gelijkwaardige elementen in zijn werk, dat helder is en direct. Criens is een innemend performer en verteller die lezers en luisteraars boeit en meeneemt in zijn gedichten en verhalen.