'Die sjoeën aoj wäörd. Ze moge noeët verdwiene.' Det kreeg ich dees waek langs alle kantje te huere. Ich bèn bang det we het 'verdwiene' neet kinne taegehaoje. Wie hel oos dialecte verangere, kan ich mèt het verhäölke hie ónger dudelik make. Ich höb het väör het groeëtste deil gemaaktj mèt aoj Naerse wäörd die nao de aorlog nog waerdje gebroektj. Gans óngeraan sjtaon die wäörd verklaordj.
Sjeeke van Manje Maan was geine sjtómme achteräöver. Hae leep lever neet in ein aezelsvel en fasie make väör de baas, waas het lètste waat hae deej. Het waas eine gevrónge bäögel, want hae vroot wie eine heimeier. Waat det aangeit haaj hae ein richtige baedelierspens. Sjeeke waas neet geleefdj, want het waas eine kale jas en as het mós ouch eine gezalfdje. Mer achter ein pan baumherste mèt ein good glaas beer d'r bie, sjloog hae d'r kal oet wie kokedeig.
As hae dan in het kattegrauw heivers ging, waas hae intrintj ram van de ker aaf en mook hae regelmaotig kopsjtökke. Natuurlik zoot hae dan örtelik in de labberente, mer dao langdje hae niks óm. Zoeëlang zien vrouw het mer neet wis, ein richtige zeiksjtreen. In dörpe woeë ze hem neet kóste, sjaamdje hae zich niks väör de klinke te poetse; alles waas hem good as het mer gein käölsewater mèt maoretoonsjel waas.
Zoeë, noe höb genóg zitte te naaswatere, trök nao miene column.
Väör de aorlog en nog efkes dao nao wore oos dörpe tamelik gesjlaote gemeinsjappe. De miense wiste alles van ein, eder haaj zien plaats en dao verangerdje neet väöl. Det waas ein ideaal klimaat väör tradities te beware. En dus ouch de eige taal. Mer vanaaf de jaore sestig ginge äöveral de gordiene aop en het leecht van de ganse waereldj veel binne. De tv leet zeen det äöveral miense woeëndje die get van het laeve probeerdje te make. Op häör maneer, angers mer ouch good. De jeugd ging massaal sjtudere, kwoom in aanraking mèt anger jeugd oet het gans landj, de ganse waereldj. Alles verangerdje in korte tied en het dialect verangerdje mèt. Het verhäölke hie baove liëtj det dudelik zeen.
Is det erg? Waat mich betröftj neet. Bie de jaore fieftig huerdje het opkieke nao geistelike en hoeëg hiere, het braaf zeen en zjwiege. En ouch het dialect van toen. Alles van toen aan de kantj doon, behalve het dialect geit neet. Want ouch ein dialect huertj bie ziene tied, bie de mentaliteit van de miense die het sjpraeke. Mer daomèt is oos dialect neet weg, allein is het angers. Zoeëlang wae het blieve kalle, kan äöver fieftig jaor emes ein verhäölke sjrieve mèt die sjoeën aoj wäörd oet 2020.
WÄÖRD
Eine sjtómme achteräöver = een dom iemand; ein aezelsvel = een overall; fasie make = vaart maken, zich haasten; eine gevrónge bäögel = een stevige kerel; vraete wie eine heimeier = bunkeren, onbeschaafd eten (als een boertje van de hei); ein baedelierspens = een maag die alles verdraagt; eine kale jas = een opschepper; eine gezalfdje = een mooiprater; eine boumherst = een gebakken appelschijf; kal wie kokedeig = loze praatjes; het kattegrauw = de schemer; intrintj = bijna; van de ker aaf zeen = de kluts kwijt zijn; kopsjtökke make = ongelukken veroorzaken; in de labberente zitte = in de problemen zitten; óm niks lange = nergens om geven; ein zeiksjtreen = een vervelende zeur; de klinke poetse = bedelen, overal aankloppen; het kölsewater = de limonde; de maoretoonsjel = de wortelstamp; naaswatere = onzin verkopen.
2020, waek 14
