ColumnsFrits Criens

Column Modertaal: SJINKELE door Frits Criens

Midden Limburg

Bie de sjlechter waas ein aoj vrouw aan de bäört. Häör dialect leek de lètste vieftig jaor neet verangerdj. Ze kwoom mèt prachtige wäörd en oetdrökkinge op de proppe die ich al intrintj waas vergaete. Het maedje det häör holp haaj häör kleinkindj kinne zeen, mesjien waal häör aodste achterkleinkindj. Aan de reacties van het maedje waas af te laeze det het de vrouw neet altied begreep. 'Kins se mich ouch drie lepkes greun sjónk doon?' vroog de vrouw as lètste. Ich zoog het vraogteike op het gezicht van de verkuipster. Lichtelik wis het maedje waal waat 'sjónk' waas. Mer 'greun'? Het twiefeldje effe mer pakdje de roew sjónk oet de vitrien en vroog: 'Is dees good?' De vrouw knikdje. 'Dao maak ich mich gaer èns ein bótterham van mèt mosterd,' zag ze, óm häör besjtèlling te verduutsje.' 

 

Eine greune appel is neet riep. Tomate waere dök greun of half riep geplokke. En emes dae greun achter de oeëre is, is nog neet riep väör bie de groeëte miense te huere. Greun waas ouch ein normaal waord väör aeteswaar die neet of amper waas bewèrktj. Greun sjónk waerdje ingeroldj en licht gezaote aan het plefónj gehange väör te druege. Greun herste zeen lep van licht gezaote, vèt sjpek. En greun eier zeen eier die neet zeen gekaoktj of gebraoje. Sommige miense aete die zoeë, rechtsjtreeks oet de sjaal. Mien vader gebroekdje in plaats van 'greun' ouch het waord 'roew'. 'Roew sjtónk, roew eier'.

 

Wie ich in de vitrien de name loos van alle saorte vleis die d'r loge, zoog ich dao gein Limburgse wäörd in trök. Ouch 'druegworst', ein typsich Limburgs waord väör 'cervelaat', mós het mèt häöre Hollandjse naam doon. Det liektj gewuen in deze tied. Dao loog troewes zat vleis woeë geine Limburgse naam väör is, väör zoeëver ich weit. En toch zooj eine sjlechter ekstra opvalle as hae zien waar ouch verkoch ónger eine Limburgse naam. Beväörbeeldj door, net wie gemaendjes, ónger de Nederlandjse naam ouch de dialectnaam te vermelje. Speklappen/Mager herste; Balkenbrij/kreboet; Hoofdkaas/huidvleis; Varkensschenkel/verkeshiës; spareribs/rubbe mèt verkesvleis. Laot mer kómme. De hóndj kriegtj de sjinkele.

 

2024, week 21

 

Frits Criens

Frits: stadsdichter van Leudal, publiceert proza, poëzie, light verse en toneel in ABN en dialect. Zijn column Modertaal was bijna een kwart eeuw lang een van de hoogtepunten in Dagblad de Limburger. Ernst en humor zijn twee gelijkwaardige elementen in zijn werk, dat helder is en direct. Criens is een innemend performer en verteller die lezers en luisteraars boeit en meeneemt in zijn gedichten en verhalen.