ColumnsFrits Criens

Column Modertaal WATER door Frits Criens

Midden Limburg

Tekort aan drinkwater in Nederland? As we neet oetkieke is äöver vief jaor het antjwaord 'jao'. In 2030 höbbe we drinkwater tekort. Dao waarsjuwdje het Rieks Instituut Väör Volksgezóndjheid en Milieu (RIVM) twië jaor geleje al väör. Dan höbbe we, volges het RIVM, 100 miljoen kuub miër drinkwater nuedig as in 2020. Det is eine flinke pool väör het mer èns plat eweg te zègke. Wie kan det, dao is toch water zat, zoojs se dinke. Mer 18 miljoen miense drinke neet allein zuver water, ze wasse d'r ouch häör kleijer mèt, de auto, de rame, de aafwas en zichzelf. Sjpeule d'r wc's mèt door, völle d'r häör zjwumbad mèt, sjproeie d'r gazóns en ganse häöf mèt. Bedrieve verknoeëie ouch sjteeds miër deur drinkwater, woeë gewuen raegelwater good genóg waas.

 

We zitte noe al regelmaotig krap mèt het drinkwater. As we niks doon höbbe we äöver vief jaor dus te min. Te groeët en te ónversjtenjig verbroek is ein probleem, mer dao is ein twiëdje. De opwörming van het klimaat. Door wermer zomers vèltj dök zoeë min raegel det d'r neet genóg oppervlaktewater oet riviere, of gróndjwater opgepómptj kan waere väör drinkwater van te make. Gróndjwater én oppervlaktewater waere troewes sjteeds giftiger. De medicine die we sjlikke väör oos gezóndjheid vervoele via oze pis en poep het rioolwater. Väöl fabrieke loze aafvalwater vol geviërlike sjtoffe op riviere en baeke. Het verhaol van PFAS is nog lang neet de waereldj oet. En ein deil van alle giftige sjtoffe in mèst det oetgereje waertj, kumtj ouch terecht in het oppervlaktewater. Mennige heks oet oze sjprookjestied zooj dao ein nötte toversoep van kinne make.

 

De waterkwaliteit in Nederland is sjlecht, volges de Volkskrant van 14 januari. Zoeë sjlecht det we de doele van de Europese Kaderrichtliën Water neet gaon haole. Väör zuveringsinstallaties is het óngertösse neet allein väöl lestiger, mer ouch väöl deurder väör van det sjmaerig water good drinkwater te make. Waem dao de sjöldj van is? Allemaol ein bietje, zulle we het dao op haoje? Ein dink liëktj mich waal dudelik: de regering mót mèt het water nao de dokter.

 

2025 waek 4

 

Frits Criens

Frits: stadsdichter van Leudal, publiceert proza, poëzie, light verse en toneel in ABN en dialect. Zijn column Modertaal was bijna een kwart eeuw lang een van de hoogtepunten in Dagblad de Limburger. Ernst en humor zijn twee gelijkwaardige elementen in zijn werk, dat helder is en direct. Criens is een innemend performer en verteller die lezers en luisteraars boeit en meeneemt in zijn gedichten en verhalen.