ColumnsFrits Criens

Column Modertaal: ZOK door Frits Criens

Midden Limburg

'Dae aoje zok!' klónk het aan de taofel naeve ós. Ellie en ich zote - ein van de iërste kiëre dit jaor - op oos favoriete terras aan de Roerkade. We wiste neet äöver waem aan oos buurtaofel zoeë hel gekaldj waerdje. Waal wiste we det het óm eine man ging, want de oetdrökking 'eine aoje zok' kan neet op vrouluuj sjlaon. Zok en man zeen mannelike wäörd woeë het lidwaord 'eine' bie huertj. Bie vrouw huertj het lidwaord 'ein'. 'Zok' is in oos dialecte troewes ein väöl gebroektj waord väör oetdrökkinge mèt te make. Zónger het waord 'aoje' kins se ouch zègke det emes 'eine zok' is. Eine suffige miens woeë neet väöl enerzjie inzitj en dae get zokkig sjteit te haoje.

 

Het miërvoud 'zök' waertj het meist gebroektj in oetdrökkinge. 'Lek mich de zök' beteikentj 'doe kins mich get'. Erg sjmakelik klinktj het neet. Mer het is ouch ein aoj oetdrökking oet de tied det d'r hoeëgoet èns per waek gewasse waerdje. Dus de meiste zök zulle vreuger op het lètst van de waek waal neet al te fris geraoke höbbe. Óm ze dan nog te mótte lekke? Ich kan mich väörsjtèlle det se van de räök allein al bekans 'van de zök' gings. Emes dae d'r hel vandoor rentj, zitj d'r 'de zök in'. Eine angere dae sjtilkes kumtj aanloupe of väörzichtig sjtiekem nao binne geit, kumtj 'op de zök'.

 

Eine dae dich mèt väöl haol wäörd probeertj te äövertuge van zien geliek, lultj dich 'van de zök'. Emes dae mer get zaet, zónger nao te dinke, 'lultj dich 'gater in zök'. Doe kins ouch eine miens 'van de zök' loupe, renne, of rieje. Taege hem aanboetse dus, zoeëdet het sjlachtoffer äöverhoup geit. Eine fiets mèt eine laege bandj sjteit 'op de zök'. Emes dae in ziene trouw väöl elenj mètmeuktj is 'getrouwdj tot in de zök'. Wie ich in Zitterd Nederlands sjtudeerdje, zag eine sjtudent oet het Zuje taege eine angere sjtudent mèt ein sjlecht puntj väör ein tentame: 'Doe kieks of se eine sok verlaore bès.' Van dae kal vele mich 'de zök oet'.

 

2023, week 18

Frits Criens

Frits: stadsdichter van Leudal, publiceert proza, poëzie, light verse en toneel in ABN en dialect. Zijn column Modertaal was bijna een kwart eeuw lang een van de hoogtepunten in Dagblad de Limburger. Ernst en humor zijn twee gelijkwaardige elementen in zijn werk, dat helder is en direct. Criens is een innemend performer en verteller die lezers en luisteraars boeit en meeneemt in zijn gedichten en verhalen.