Ik heb een cliënte bijgestaan waarbij een arts weigerde om 's avonds te komen kijken naar haar zieke broer. Haar broer overleed s nachts.
Achteraf is vastgesteld dat als de arts gekomen was en de broer naar het ziekenhuis was gebracht hij niet overleden zou zijn.
In de afwikkeling werd door de verzekeringmaatschappij mijn cliënte verweten dat zij s avonds naar huis was gegaan.
Dit terwijl mijn cliënte die avond twee keer geprobeerd heeft de arts te overtuigen dat hij moest komen. De arts gaf toen aan dat dit niet nodig was en mijn cliënte ook gerust naar huis kon gaan. U zult begrijpen dat mijn cliënte het zichzelf zeer ernstig verwijt dat ze niet gebleven is die avond.
Ze heeft lange tijd niet normaal kunnen functioneren. Dit werd veroorzaakt door haar verdriet en woede dat de arts zijn werk niet goed heeft gedaan. Maar ook dat zij tegen haar voorgevoel in toch die nacht niet bij haar broer is gebleven. Ik heb mijn cliënte helaas moeten uitleggen dat ondanks de grote emotionele schade zij daarvoor geen smartengeld kan eisen van de dokter of het ziekenhuis. De wet kent die mogelijkheid namelijk niet.
Deze heftige emoties zie je vaker bij naasten die geconfronteerd worden met ernstig letsel of overlijden van dierbaren door ongevallen of medische fouten. De impact op het leven van gezinsleden die betrokken zijn bij het ongeval van een dierbare is enorm. Het is vaak moeilijk om de emoties, zoals angst en verdriet, die gepaard gaan met het zien van het lijden van een dierbare een plaats te kunnen geven. Al lange tijd erkennen juristen dat gezinsleden emotionele schade lijden maar in de wet is niet opgenomen dat daarvoor smartengeld kan worden gevraagd. Gelukkig is er nu een wet waardoor vanaf 1 januari 2019 ook gezinsleden smartengeld kunnen eisen.
Geen Smartengeld
In de wetgeving was bewust opgenomen dat geen smartengeld kon worden gevraagd door gezinsleden. Belangrijkste reden was dat het zou leiden tot commercialisering van verdriet. U kent ongetwijfeld de verhalen uit de Verenigde Staten waarin tientallen miljoen dollars worden toegekend aan familieleden. In Nederland willen we dat soort toestanden niet. Belangrijke reden is dat aansprakelijkheidsverzekeringen daardoor onbetaalbaar worden. Door steeds meer juristen werd echter aangevoerd dat toekennen van smartengeld aan gezinsleden een erkenning zou zijn van het leed dat ook hen is aangedaan. Daarom komt er een nieuwe wet.
Shockschade
In 2002 heeft onze hoogste rechter, de Hoge Raad, wel ingestemd met toekennen van shockschade. Dat is schade door een emotionele of psychische shock die optreedt als iemand persoonlijk getuige is geweest van een ongeval. Shockschade wordt alleen toegekend bij personen die een nauwe persoonlijke band hebben met het slachtoffer. Daarnaast moet de persoon op het moment van het ongeval aanwezig zijn. En er moet sprake zijn van aantoonbaar ernstig geestelijk letsel. De nieuwe wet affectieschade gaat verder.
Wet affectieschade
De wet affectieschade geeft naasten van slachtoffers van verkeersongevallen, medische missers of geweldsmisdrijven recht op smartengeld. De gedachte achter de wet is dat niet alleen slachtoffers zelf schade lijden door een ongeval maar ook de naasten die een nauwe persoonlijke band met het slachtoffer hebben. Er moet dan wel sprake zijn van een zo ernstig letsel dat dit een ingrijpende wijziging in het leven van de naasten tot gevolge heeft gehad.
Wie krijgt hoeveel
Alleen echtgenoten, geregistreerde partners, ouders en (pleeg) kinderen of personen die in een gezinsverband leveren krijgen een vergoeding. Ook personen die in een zodanige nauwe persoonlijke relatie tot het slachtoffer staan dat die vergelijkbaar is met een gezinslid komen ook in aanmerking voor een vergoeding. De bedragen die worden toegekend lopen uiteen van € 12.500 tot € 20.000, -. De hoogte van het bedrag is afhankelijk van het letsel van slachtoffer en in welke relatie degene die schadevergoeding vraagt staat tot het slachtoffer. Het zijn vaste bedragen per categorie. De schade wordt betaald door de veroorzaker of de verzekeringsmaatschappij van de veroorzaker.
Uit onderzoek blijkt dat het krijgen van smartengeld een gunstige invloed heeft op de verwerking van het ongeval of het misdrijf. In veel landen was al ingevoerd dat gezinsleden recht hebben op een vergoeding. Het is daarom goed dat vanaf 1 januari 2019 ook in Nederland gezinsleden smartengeld krijgen als compensatie voor hun leed en verdriet.
.
