Toen ich veurige waek op de Franse camping ’n sjtekmik ging haole, kwoom ich mit ’n fles wasverzachter en ‘ne roje kop truuk. Ich köm neet oet mien wäord in ’t Frans. Toch bön ich bès good in Frans! In ‘t versjtaon dan. Mit ’n duur waord waerd det receptieve meertaligheid genömp. Limburgs is ouch ’n taal die door heel väöl miense versjtange waerd. Naeve de diek ein miljoen sjpraekers van ’t Limburgs zeen d’r heel väöl loestereers van ’t Limburgs. Die loestereers kinne zichzelf neet good oetdrökke in ’t Limburgs, mer as ze loestere, begriepe ze haos alles. Väöl Nederlandstalige Limburgers zeen meertaliger dan ze zelf dinke!
Det kömp troewes ómdet Nederlandstalige Limburgers relatief väöl taalkóntak höbbe mit ‘t Limburgs én ómdet ‘t Nederlands en ’t Limburgs femilie zeen. Biej ’t Limburgs en ‘t Nederlands is sjprake van mutual intelligibillity, wederzijdse begriepelikheid ómdet die tale aanein gerillateerd zeen. En as det dus zo is, kins se allebei dien eige taal sjpraeke en dich toch begriepe, zeker asse väöl mit de anger taal in kóntak bös gewaes. ’t Is nieks nuujts. Mesjien kalde diene opa al plat as d’r in Pruses mos zeen, mesjien duis se det zelf.
Euver de ganse waereld waerd sjteeds dökker bewus ‘t fenomeen lingua receptiva, of loestertaal ingezatte. Doe kómmuniseers dan meertalig en beide sjpraekers gebroeke ‘n anger taal. Doe sjpriks dien eige taal, mer loesters de anger. Sjtudente kriege beveurbeeld de lessen in ’t Duits, mer levere de opdrachte in in ‘t Luxemburgs. Of in ’n vergadering kalle de Fransen Frans en de Italiane Italiaans. Ich mog ’t zelf ervare op de universiteit van Curaçao, wo ‘ne docent vraoge sjtelde in ’t Nederlands, mer sjtudente antjwaorde gove in ’t Papiaments of Ingels.
In ’t Limburgs doon veer ‘t meistal ónbewus. Let mer ens op bie groepsgesjprekke wobie eine sjpreaker Limburgs kalt taege de Limburgstalige luuj en Nederlands taege de Nederlandstalige. Degene dae gein Limburgs sjprikt, loestert ’t ganse gesjprek mit in ’t Limburgs, mer meistal as d’r direkt waerd aangesjpraoke doon zien gesjprekspartners det oet belaefheid in ’t Nederlands. Det gebeurt neet allein in vrunjegroepe mer ouch in formele settings, tiedes vergaderinge, op ’t werk en nöm mer op.
In Limburg is ’t bewus inzitte van loestertaal nog neet zo aan de orde en levert ’t ongewerp bès vaol gedoons op. ‘Veer motte nemes boetesjloete,’ zaet nummer ein. ‘Woróm motte nege man Nederlands kalle as d’r mer eine is dae gein Limburgs kint,’ zaet nummer twee. As veer allemaol Nederlands kalle is det väöl mekkeliker, dinkt nummer drie. ‘As d’r eine bie is dae Ingelstalig is, doon veer ’t ouch in ’t Ingels.’ ’t Is juus inkluzief det veer allemaol ós eige taal gebroeke,’ zaet weer emes. ‘Ich kal väöl lever plat,’ zaet nummer zeve. ‘Ik spreek het zelf niet, maar ik versta het prima,’ zaet nummer acht. Nummer nege vindj ‘t associaal óm Limburgs te blieve kalle taege eine dae det allein kin loestere en nummer teen vreug zich aaf woróm we hie in godsnaam tied aan voel make.
In anger meertalige regio’s waerd loestertaal ingezatte vanoet inkluziviteitsgedachte: ’t göf ós allebei de meugelikheid óm ós eige taal te spraeke en veer spraeke aaf det te doon of óm det neet te doon. Ich höb ’t zelf in ’t boetelandj ’n paar keer ervare, mer ich zou ’t gaer ens hie probere. In ’t Limburgs is ’t mich echter nog neet gelökt, zelfs neet as emes vreugt of ich Limburgs wil blieve kalle. Ouch dan sjakel ich nao drie zinne euver op Nederlands. Mich lök ’t neet. Ich bön te gewind óm metein euver te sjakele nao de taal van miene gesjprekspartner of nao ’n gezamelik taal as Ingels. Ruud Kleinen lökt het waal in de podcast ‘De Limburgse taal &’. Hae sjprikt mit gaste die lever Nederlands kalle aaf det ze Nederlands kalle en Limburgs loestere. Det kost ‘m eerst aeve muujte, mer nao ’n paar minute liek ’t hillemaol normaal. Mer dae Ruud is ouch waal éch good natuurlik. Dae kinse óm ’n boodsjap sjture. Dae kömp ech neet thoes mit wasverzachter.
