ColumnsFrits Criens

Column Modertaal: LUUS door Frits Criens

Midden Limburg

Dae duit zich op wie eine bujel luus. Det zag mien vader dökker as emes mier wool väörsjtèlle as hae eigelik waas. Zoeë gebroekdje hae die oetdrökking èns väör eine elektricien dae zich inéns ‘elektrotechnicus’ begós te neume. Det waord klinktj minder gewuen, minder boers, al bleef de man precies hetzelfde werk doon: lampe ophange, sjtroum aanligke en wasmesjiener aansjloete. Ein anger sjpraekwaord zaet het zoeë: ‘Al dreugtj eine aap eine gouwe rink, het is en blieftj ein liëlik dink.’ Det idee kan natuurlik ouch väöl platter gezagdj waere. Taal blieftj taal. Van emes dae zich groeëter wool väördoon as hae waas, zagte ze vreuger nogal rechtoet: ‘Sjtróntj, waem haet dich gesjete’. Efeng.

 

Eigelik geit het noe äöver devaluatie van de taal. ‘WC’ klinktj netter as ‘tuuske’ en ‘toilet klinktj baeter as ‘WC’. ‘Bureaumanager’ kumtj gewichtiger äöver as ‘kantoeërchef’. ‘Dak- en thuisloze’ klinktj lang zoeë erg neet as ‘zjwerver’. Laot gaon, geine kal äöver make. In de reklaam aevel waertj flink äöverdreve. ‘Groeët, groeëter, groeëtst’ waerdje ‘super’, ‘hyper’, ‘mega’ en ‘giga’. Het is wachte op het moment det ‘giga cool’ promoveertj tot ‘tetra cool’. Of höb ich det moment al gemistj? Ich mós aan dees kwesties dinke wie Ellie ein doeës oetpakdje van de Postcode Laoterie. Ellie zal waal neet de enige zeen mèt eine ‘pries.’ Op de doeës sjtóng ‘Love, beauty and planet’. Aan de binnekant van de dèksel sjtóng ónger dezelfde tekst: ‘Natuurlike verzorging.’

 

Ich dach: ’Waat zooj dan ‘ónnatuurlike verzorging zeen?’ Mer det waas natuurlik flauw. Of ónnatuurlik flauw? Ich wis het aeve neet mier. Gelökkig mook de oetlègk op de binnekantj alles dudelik. Ich vertaal: ‘De Oceans Edition haor- en hoedverzorgingsprodukte zeen verriektj mèt doerzame en natuurlike ingrediënte. De formulering, verriektj mèt Marine Algae, hydrateertj de hoed.’ Ierlik gezagdj klónk det neet geröstjsjtèllendj. Mer gelökkig wore de flesse gemaaktj van ‘100% ocean bound plastic zónger silicone en kunstmaotige kläörsjtóf.’ As det gein dudelike taal is! En waat zoot in die flesse? ‘Shower gel’ en ‘hydratating shampoo.’ Gerei dus väör te douche en de haor te wasse. Ouch zeip duit zich op wie eine bujel luus.

 

2021, waek 42

 

Frits Criens

Frits: stadsdichter van Leudal, publiceert proza, poëzie, light verse en toneel in ABN en dialect. Zijn column Modertaal was bijna een kwart eeuw lang een van de hoogtepunten in Dagblad de Limburger. Ernst en humor zijn twee gelijkwaardige elementen in zijn werk, dat helder is en direct. Criens is een innemend performer en verteller die lezers en luisteraars boeit en meeneemt in zijn gedichten en verhalen.