In de rubriek HALLO ACHTERNAAM proberen we iedere maand de betekenis van een Limburgse familienaam te verklaren. Deze maand hebben we gekozen voor de weinig voorkomende achternaam Quicken. Het overzichtskaartje van de Nederlandse familiebank bevestigt dat de naam Quicken maar sporadisch voorkomt in Nederland. Midden-Limburg vormt een uitzondering op deze regel, want hier treffen meer dan elders mensen aan met de achternaam Quicken en dat zelfs al eeuwenlang.
Elsenschans Neer
In Neer wordt in 1643 een tweede vluchtschans aangelegd in een 'baempt' genaamd 'die Elsen', een beekdal bij het dorp. Vier inwoners van Neer waaronder ene Willem Quicken krijgen opdracht een terrein uit te zoeken voor de aanleg van die schans. Het uitgekozen terrein is particulier bezit van Adam van Dijck en kinderen en moet worden aangekocht. Iedereen die over voldoende middelen beschikt, kan zich vervolgens inkopen in de schans. Het schansreglement van deze Elsenschans (de 'Condities') uit 1643 is door 65 gezinshoofden uit Neer ondertekend en is gelukkig bewaard gebleven.
Quicken; oorspronkelijk een bijnaam
De familienaam Quicken in deze oude spelling, zal oorspronkelijk een bijnaam zijn geweest. Bijnamen zijn in de regel te danken aan een opvallende persoonlijke eigenschap. Ze kunnen verwijzen naar een lichamelijk kenmerk zoals bij de namen Crompvoets (krom), Kleintjens (klein/jong), Magermans (mager) en de Wit (witharig). Een bijnaam kan ook iets zeggen over iemands aard of karakter zoals het geval is bij namen als de Vroome (de moedige), de Slegte (de eenvoudige) en Nacken (de hardnekkige). De familienaam Quicken valt ook in deze categorie en wordt als bijnaam gehanteerd voor iemand die levendig, vlug en kwik was.
Varianten op de naam Quicken zijn Kwik, Kwick, Kwiek, (de) Quick(e), (de) Quik, de Quyck, Qui(c)que, Qvick, Queck, Quecq, Quek(ke), Quix. Deze familienaam wordt al in geschriften uit de dertiende eeuw aangetroffen.
