In Buggenum wordt al gesproken over een mini-stonehenge. Het dorp heeft het dan over de halve steencirkel die sinds afgelopen augustus is verrezen aan de Dorpstraat tegenover de kerk bij het Hoogwatermonument. De rechtopstaande stenen zijn er geplaatst op initiatief van Heemkundevereniging Buggenum door de Eeuwen Heen.
Het zijn 18 oude grensstenen die de vereniging de afgelopen jaren in het bezit heeft gekregen. De grensstenen stonden vroeger in het veld. Rijke boeren hadden hun eigen stenen om hun land af te bakenen. Maar er zijn ook stenen afkomstig van de Stroomverkoop Maatschappij, de voorloper van het elektriciteitsbedrijf PLEM, te herkennen aan de afkorting SVM. De middelste en grootste grenssteen met het opschrift O.W.B. is van Rijkswaterstaat.
De afkorting staat voor Onbeperkt Winterbed. Dit betekende dat de paal naar de rivierzijde was gericht, aan de landzijde las men de afkorting B.W.B.: Beperkt Winterbed. Het winterbed van een rivier heeft bij hoge waterstanden twee functies, namelijk het afvoeren van het overtollige water én een tijdelijke berging van dit water. Het onbeperkte winterbed diende hoofdzakelijk om water af te voeren. Het beperkte winterbed had vooral een waterbergende functie.
Om die waterafvoerende functie te garanderen mochten er geen obstakels in het O.W.B.-gebied staan. In het beperkte winterbed was meer toegestaan. Het klinkt verwarrend: in het onbeperkte gebied zijn er beperkingen en in het beperkte gebied juist minder. Maar men dient vanuit de Rivierenwet van 1908 te redeneren, een stelsel van verboden en vergunningen. Deze wet werd in het onbeperkte gebied strikt en zonder restricties uitgevoerd, terwijl in het beperkte gebied een versoepeling van de maatregelen was toegestaan. De O.W.B.-paal in Buggenum heeft door de Maaskanalisatie al heel lang zijn functie verloren.
Overbodig werden ook de eerder genoemde grensstenen van rijke boeren in het veld, die na de ruilverkaveling geen functie meer hadden. Veelal zijn toen de veldgrensstenen verdwenen, omdat ze met de bewerking van de akker in de weg stonden. Vele inwoners van Buggenum kennen nog de veldsteen die na zo'n verwijderingsactie ruim 10 jaar verwaarloosd in een greppel heeft gelegen.
Ook bij infrastructurele projecten, zoals de aanleg van riolering of verbreding van wegen, zijn de stenen rücksichtslos verwijderd. Dat er toch enkele zijn gered is vooral te danken aan oud-opzichter Lei Hermans van de voormalige gemeente Haelen. Hij was zich bewust van de heemkundige waarde van de stenen. Een groot deel van de stenen van de kring zijn door hem geschonken. De ouderdom van de veldgrensstenen is moeilijk te bepalen. De met de hand gemaakte grensstenen van Naamse hardsteen zijn vermoedelijk ouder dan tweehonderd jaar. Ze zijn afkomstig uit steengroeves uit de Belgische Ardennen en via de Maas in Buggenum terechtgekomen. Het is de bedoeling dat bij de steencirkel een informatiebord wordt geplaatst, maar daar is het vanwege corona tot op heden nog niet van gekomen.
Met de Heemkundevereniging Oos Naer van Neer is Buggenum in overleg om een soortgelijk project rondom Romeinse vondsten te realiseren. Buggenum en Neer lagen in de Romeinse tijd aan een belangrijke weg van Tongeren naar Nijmegen. In het Buggenumse Veld tussen beide dorpen zijn zelfs sporen van Romeinse villa's gevonden. Overigens, niet alle grensstenen in Buggenum zijn opgeruimd. Wie er oog voor heeft kan zowel op de Buggenummerweg als de Haelenerweg nog een grenssteen ontdekken. De beide stenen geven de oude grenzen tussen de gemeenten Buggenum, Nunhem en Haelen aan. Sinds 1942 is dat overbodig, want in dat oorlogsjaar werden de drie gemeenten samengevoegd tot de gemeente Haelen.
Met dank aan heemkundevereniging Buggenum door de Eeuwen Heen.
