De Koeweide van Wessem, het klink als een idyllische plekje uit lang vervlogen tijden. En dat is het ook. De koeien graasden op de gemeenschappelijke weiden terwijl de koeienherder een oogje in het zeil hield. De rust werd hooguit op zondag verstoord door de Wessemse voetbalclub die daar haar voetbalveld had. In de namiddag als de koeherder op zijn hoorn blies en de koeien moe waren van het herkauwen vonden ze meestal zelf weer de weg terug naar hun warme stal.
Het was een idyllisch plek tot die beruchte 25e mei in 1940. De Duitsers hadden eerder die maand het Nederlandse leger min of meer overlopen en maakten nu de dienst uit in Midden Limburg. Om de Duitsers een halt toe te roepen hadden de Nederlandse legereenheden eerder op veel plaatsen mijnenvelden aangelegd, ook bij de Koeweide in Wessem.
Omdat de Duitsers inmiddels heel Nederland hadden bezet, waren de mijnenvelden overbodig geworden en vormden ze meer een gevaar voor de Wessemers dan voor de Duitsers. Daarbij moesten de koeien weer terug op hun vertrouwde Koeweide.
Eind mei 1940 kregen twaalf Nederlandse militairen van de Genie, van de 16e Compagnie Pontonniers, opdracht om de Koeweide (waar nu de Mauritshaven en de camping zijn) te zuiveren van landmijnen zodat de koeien er weer konden grazen. Een levensgevaarlijk karwei natuurlijk.
Omdat diezelfde militairen eerder de mijnen ook hadden gelegd zou het logisch zijn dat ze nog weten waar de mijnenvelden lagen zo veronderstelden de Duitsers toen. Als de klus geklaard was mochten de soldaten van de bezetter naar huis terug keren was hun beloofd.
Enkele veldjes wisten ze nog wel te liggen, maar helaas niet allemaal. Een veldtekening waarop de plekken van de mijnenvelden aangegeven stonden was bij de Duitse inval verloren gegaan.
Afgaande op het goede gevoel lukte het hen om een behoorlijk aantal mijnen te ruimen. Uitgangspunt daarbij was om vooral het beginpunt van een nieuw mijnenveld te ontdekken. Om dat zo veilig mogelijk te doen hadden ze bij de steenfabriek tussen Thorn en Wessem een wel gehaald, een zwaar landbouwwerktuig, bedoeld om grond te egaliseren. Met die wel moest het lukken om op een relatief veilige manier het beginpunt van nog te zuiveren veldjes te vinden.
Maar op die catastrofale zaterdag 25 mei 1940 ging het op de Koeweide in Wessem toch dramatisch mis.
Terwijl ze bezig waren met de voorbereidingen trapte één van de militairen op een mijn met verschrikkelijke gevolgen. Drie militairen, Johannes Berben oud 28 jaar uit Breda, Petrus Verwater 29 jaar oud uit Breda en Joseph Palmen oud 20 jaar uit Broeksittard waren op slag dood terwijl korporaal Lodewijk Verhulst 30 jaar oud uit Beegden korte tijd later overleed. Twee militairen, soldaat Kartenberg uit Terwinselen en soldaat Sijbers uit Nuth raakten zwaar gewond maar overleefden de explosie.
Direct na de explosie kwam hulp snel op gang. Omdat de militairen al langere tijd in Wessem gelegerd waren kenden veel mensen de slachtoffers. Huisartsen uit de omgeving waren snel te plekke en pastoor Steinhart verleende geestelijke zorg. De inwoners van Wessem toonden zich in die dagen erg betrokken bij de zwaar beproefde families van de omgekomen militairen.
De soldaten Berden en Verwater zijn begraven op de begraafplaats ‘Zuylen’ in Breda.Joseph Palmen vond zijn laatste rustplaats op begraafplaats ‘Achter de Hoven’ in Broeksittard en Lodewijk Verhulst is ter aarde besteld op het oude kerkhof achter de kerk in Beegden. Vier soldaten die ervoor zorgden dat de inwoners van Wessem en hun vee veilig hun weidevelden konden gebruiken moesten hun inzet met de dood bekopen.
Op het grasveldje op de hoek van de Maasboulevard achter de kerk in Wessem staat het monument van de ‘Wijze koeien van Wessem’ – koeien die tot 1954 zelfstandig van de stal naar de Koeweide liepen en terug – dat eraan herinnert dat Wessem tot 1991 een zelfstandig stadje (met stadsrechten) was maar door de gemeentelijke herindeling van 1991 een kern werd van de gemeente Heel samen met Beegden, Heel en Panheel. Om de vroegere zelfstandigheid te blijven herinneren, kreeg beeldend kunstenaar Dolf Wong uit Neer de opdracht om een monument te maken dat de eigenheid van Wessem typeert.
Wong dook in de geschiedenis van Wessem en kwam met het beeld van de kudde koeien met koeherder op de proppen, een beeld dat typisch is voor Wessem.
Helaas staat nergens een monument dat herinnert aan die beruchte 25e mei 1940 toen vier jonge mannen op de Koeweide in Wessem hun leven verloren.
