De agrarische sector werd afgelopen jaar nadrukkelijk aangesproken op haar aandeel in de landelijke stikstofuitstoot. Veel boeren protesteerden op niet mis te verstane wijze tegen het voorgestelde stikstofbeleid van de overheid. Ook de lage prijs die boeren en tuinders voor hun producten ontvangen van de grote supermarktketens leidde tot felle boerenprotesten.
De Hooge Weyer, een biologisch dynamische boerderij in Baexem heeft door de toepassing van kringlooplandbouw géén stikstofoverschot. Door rechtstreeks aan de consument te leveren, kunnen de eigenaren Jan van de Ven en Bets van der Zande zelf de prijs voor hun producten bepalen. Daardoor zijn zij niet afhankelijk van de inkopers van de supermarkten.
Bijna drie decennia lang werken zij al heel bewust biologisch dynamisch op hun boerderij die enigszins verscholen ligt aan een zijweggetje van de Vestjenshoek in het buitengebied van Baexem. Het is de weg die Baexem met Leveroy verbindt.
Hallo Magazine voerde op een zeer regenachtige morgen eind januari een geanimeerd gesprek met de nog altijd bevlogen Jan en Bets Van de Ven over het verleden, het heden en de toekomst van de Hooge Weyer .
Jan van de Ven: “Wij zijn in 1992 hier in Baexem terechtgekomen omdat het boerenbedrijf van mijn vader in de nabijheid van Den Bosch moest wijken voor stadsuitbreiding. Nu ligt op de locatie waar onze familie al vanaf 1700 woonde en werkte een moderne VINEX-wijk. Mijn vader had er een traditioneel gemengd bedrijf. Na de bedrijfsbeëindiging heeft mijn broer in Groningen een boerenbedrijf overgenomen en Bets en ik zijn naar Limburg gegaan. Hier bij de eeuwenoude boerderij de Hooge Weyer vonden we precies wat we zochten. We wilden bewust een beetje achteraf wonen en over grond beschikken die we minimaal dertig jaar biologisch dynamisch zouden kunnen gaan bewerken. Voor ons was deze plek de perfecte plaats om te starten. Onze voorganger had hier een klein varkensbedrijf en hij hield een vijftiental koeien. Omdat er extensief geboerd werd en de grond organisch bemest werd, troffen wij grond aan die prima geschikt was voor biologische landbouw. We bezitten hier ongeveer vijftien hectare grond en houden daarnaast nog zo’n vijfentwintig runderen en tweehonderd Franse Novogen kippen.
“Men vond ons maar vreemde vogels”
Op de vraag waarom Jan en Bets gekozen hebben voor biologisch dynamische landbouw antwoordt Jan, die in Den Bosch de Hogere Agrarische School bezocht, dat hij in de traditionele landbouw en veeteelt steeds meer zaken zag die hem niet aanstonden. Als voorbeelden noemt hij de oprukkende schaalvergroting, het intensief gebruik van kunstmest en de toepassing van bestrijdingsmiddelen. Jan van de Ven:
“het zaadje was misschien zelfs al voor mijn studietijd geplant, want mijn beide opa’s, allebei boer, waren ook heel afkerig van het gebruik van gif in de landbouw.
Er gebeurde vroeger dan ook best veel ongelukken met spuitmiddelen.” Echtgenote Bets is eveneens afkomstig van een boerderij. “Maar ik had er niet direct iets mee”zegt ze. “Op zestienjarige leeftijd verliet ik al het ouderlijk huis om voor en met verstandelijk gehandicapten te gaan werken. Toen ik Jan ontmoette, bleek die net als mijn vader óók boer te zijn! Sinds de geboorte van onze twee kinderen ben ik volledig werkzaam op ons bedrijf en ik heb veel geleerd door waar te nemen.
Toen we hier biologisch dynamisch begonnen te werken, werden we toch wel als vreemde vogels gezien en sommigen vinden dat misschien nog steeds. Desondanks zijn veel mensen ons groot assortiment zelfgeteelde groenten en het vlees van onze runderen gaan waarderen. Inmiddels kunnen we rekenen op een grote groep vaste klanten die onze boerderijwinkel of onze standplaats op de markten in Weert en Roermond weten te vinden. Onze manier van telen, zonder gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen, is heel arbeidsintensief en daardoor zijn onze producten iets duurder dan in de supermarkt.
Omdat wij rechtstreeks aan de consument verkopen, hebben wij niets te maken met tussenhandel en daardoor kunnen wij goede kwaliteit voor een betaalbare prijs verkopen.
Onze producten gaan vers van het land naar de klant. Dus bij ons geen tomaten in de winter; enkel seizoensgebonden groenten die rijk zijn aan vitaminen en mineralen, puur van smaak en zonder allerlei toevoegingen.”
Kringlooplandbouw
Op de Hooge Weyer wordt dus bewust biologisch dynamisch gewerkt waarbij kringlooplandbouw wordt toegepast. De kringlooplandbouw is een klimaatbestendige en natuurlijke manier van werken die door de overheid en in landbouwkringen steeds meer gepropageerd wordt. Volgens Jan van de Ven is het de ‘hoogst mogelijke manier’ van landbouw. Op de akkers van de Hooge Weyer wordt groente en veevoer geteeld.
Alleen het zelf verbouwde veevoer wordt aan de eigen dieren gevoerd.
De gecomposteerde strorijke dierlijke mest van enkel de eigen Blonde d`Acquitaine runderen en het kippenmest komt later weer op de akkers van de boerderij terecht. Om de grond op een natuurlijke manier gezond te houden en om een rijk bodemleven te bevorderen, wordt op de Hooge Weyer ook continu vruchtwisseling met veel verschillende teelten toegepast. Jan van de Ven: “Door op deze manier te werken ontstaat er bij ons géén stikstofoverschot en blijft het grondwater schoon. Natuurlijk hebben wij ook wel eens last van plagen, maar in heel beperkte mate. Wij kopen ook alleen gecertificeerd zaaigoed. Onze robuuste sterke planten kunnen best wel tegen een stootje; ze hebben dan ook een groot herstelvermogen.
Ook onze dieren zijn door de rust, de ruimte en de biologische voeding gezond en vrij van antibiotica. Biodiversiteit staat bij ons hoog in het vaandel.
10% van onze grond wordt bewust gereserveerd voor natuur; wij zijn dus ook nog eens een klein reservaat voor allerlei zeldzame dieren en insecten”, lacht Jan.
Demeter
De Hooge Weyer is het enige Limburgse bedrijf dat aangesloten is bij Demeter; het kwaliteitskeurmerk voor biodynamische landbouw en voeding. Het Demeter keurmerk bestaat al sinds 1928. Demeter is een figuur uit de Griekse mythologie. Zij was de godin van de landbouw en de gewassen. Ze wordt vaak afgebeeld met een korenaar in de hand. Boeren en verwerkers krijgen pas het Demeter premium kwaliteitskeurmerk als ze voldoen aan strenge internationaal vastgestelde Demeter-normen.
“Dertig jaar geen vakantie gehad”
De vraag of dertig jaar biologisch dynamisch ondernemen hen gebracht heeft wat ze er bij de start van verwachtten, wordt door Jan en Bets zonder aarzelen volmondig met “ja” beantwoord. Bets: “Het is hard werken en tijd voor vakanties en hobby’s hebben we die jaren niet veel gehad, maar het werk is ontspannend en je leeft in balans met je resultaten en met de natuur. We merken dat onze klanten onze producten zeer waarderen en dat voelt goed. Onze kinderen zullen het bedrijf niet gaan overnemen. Het liefst doen we de Hooge Wyer over aan een biologisch dynamische boer, maar als dat niet zo is, kunnen we daar ook mee leven.”
