Op zondag 2 april laat het kerkbestuur van het parochiecluster Tabor (de parochies Heythuysen, Baexem, Grathem, Kelpen-Oler en Leveroy) de parochianen per brief weten dat pastoor Marcus Vankan om gezondheidsredenen besloten heeft een tijd rust te nemen. “Mijn batterij was dan ook compleet leeg”, zo vertelt pastoor Vankan. Zijn huisarts en een burn-out coach adviseren hem enkele maanden later het pastorale werk in de parochies helemaal neer te leggen, want anders zal hij – perfectionist als hij is - ongetwijfeld opnieuw met lichamelijke en mentale gezondheidsklachten te maken gaan krijgen.
In samenspraak met de vicaris-generaal van het bisdom neemt Marcus Vankan na ruim 21 jaar als priester in parochies gewerkt te hebben, de ingrijpende beslissing zijn taak als parochieherder neer te leggen. Op zondagmorgen 2 juli vierde pastoor Vankan voor de laatste maal als pastoor de eucharistie met zijn parochianen in de H. Nicolaas kerk te Heythuysen en hij nam met een spontaan applaus van de kerkgangers afscheid.
Vanaf 1 juli is Marcus Vankan in dienst bij Zorgorganisatie Het Land van Horne als geestelijk verzorger en daarmee is pastoor Vankan nu pastor Vankan. Die ene o minder maakt echter voor hem een wereld van verschil.
Wanneer we een interviewafspraak voor dit artikel maken, valt het direct op. “Ik moet donderdag tot vijf uur werken”, zegt Marcus Vankan, die ik uit gewoonte pastoor Vankan blijf noemen. Zo’n opmerking over werktijden ben je van een pastoor niet echt gewend. Pastoors staan meestal 24/7 op AAN, de uitknop ontbreekt.
In de hal en in de woonkamer van Marcus Vankan aan de Biesstraat in Heythuysen is te zien dat een verhuizing op handen is. Overal staan volle verhuisdozen. Niet alles verhuist mee. De pastoor is duidelijk aan het ontspullen. Binnenkort betrekt hij een studio in Grathem. “Gelukkig is daar ook ruimte voor mijn hond Columbo en voor mijn kippen”, zegt de sinds kort ex-pastoor over zijn nieuwe behuizing. De eerste ervaringen in zijn nieuwe baan als geestelijk verzorger bij Het Land van Horne benoemt hij als heel positief, waarbij hij het werken in een multidisciplinair team als heel fijn en uitdagend ervaart. “Dit is allemaal nieuw voor mij, als pastoor doe je heel veel alleen. Dit geeft mij echt rust.
Ik ben van werkgever werknemer geworden en ik heb een vrouw als leidinggevende. Het kan verkeren!”
“Ik heb altijd geprobeerd mijn pastorale werk zo persoonlijk mogelijk te doen”
Ruim tien jaar was de pastoor eindverantwoordelijk voor het reilen en zeilen van vijf parochies. Een last die hem uiteindelijk te zwaar werd. “Ik heb naast allerlei andere dossiers als aansturing en management, altijd geprobeerd mijn pastorale werk zo persoonlijk mogelijk te doen”, vertelt pastoor Vankan. “Dat vergt ontzettend veel tijd. Een uitvaartdienst of een bruiloft kun je maar één keer doen en die moet goed zijn. Tijdens de coronajaren had ik in mijn parochies in een vrij kort tijdsbestek 21 uitvaarten. Dat was heel intensief en het ging je niet in je koude kleren zitten. Een pastoor is ook maar een mens. Wat was het toen immens triest dat je iemand de laatste sacramenten moest toedienen, terwijl naaste familieleden er niet bij mochten zijn en op een telefoonschermpje mee moesten kijken. De uitvaarten waarbij maar dertig personen aanwezig mochten zijn, waren ook verschrikkelijk. De dood was overal aanwezig, niemand was nog gevaccineerd. Dat alles laat je als pastoor niet onberoerd. Ik ben daardoor ook een paar maanden uit de running geweest. Dat was toch wel het absolute dieptepunt van mijn werk in het parochiecluster. Wat brandden er trouwens in die periode veel kaarsen in de dagkapellen van onze kerken! De hitte kwam je tegemoet. Nu amper twee jaar later, lijken veel mensen het allemaal alweer vergeten te zijn.”
Afnemend kerkbezoek leidt tot sluiting van kerkgebouwen
In het decennium waarin pastoor Vankan het parochiecluster bestuurde zijn er ingrijpende beslissingen genomen. Het afnemende kerkbezoek en de verminderde inkomsten hebben geleid tot het besluit kerkgebouwen aan de eredienst te onttrekken. De parochies zijn onder pastoor Vankan op een aantal terreinen gaan samenwerken en kerkkoren zijn gefuseerd. Wanneer we filosoferen over de situatie over een jaar of tien, zou het volgens Marcus Vankan best wel mogelijk kunnen zijn dat er nog maar één van de huidige vijf kerkgebouwen als zodanig in gebruik is. Die leegloop in de kerk, zo vertelt hij, raakt hem duidelijk als mens en hij ervaart dat als heel frustrerend.
‘De grootste groupie van Sint Nicolaas’
Pastoor Vankan, die al jaren een column in Hallo Magazine verzorgt en dit ook in de toekomst zal blijven doen, is van vele markten thuis en zijn nieuwe werkkring biedt hem waarschijnlijk meer ruimte om zijn uitgebreide kennis van kunst en cultuur met anderen te delen. Vankan die de Broederschap van De Heilige Nicolaas van Heythuysen heeft gesticht en die ooit door Radio NPO 1 ‘de grootste groupie van Sint Nicolaas’ genoemd werd, heeft ook alweer diverse spreekbeurten over de Goedheiligman in zijn agenda staan. Ook heeft hij al ideeën over interessante excursies die hij graag wil organiseren. Zijn agenda staat echter bij lange na niet meer zo vol als voorheen en dat is hem gegund.
