Stafadjudant b.d. Edwin van Bruggen (1964 Ede) en voormalig adjudant Ron Peters (Venlo 1955) mogen zich met recht veteraan noemen. Beiden zijn lid van het bestuur van de Stichting Veteranen Leudal. Deze stichting die vanaf 2018 in Leudal actief is, wil zich inzetten voor alle veteranen uit de gemeente Leudal. Vanaf oktober 2011 kent Leudal al een klein monumentje voor veteranen; een monument als ontmoetingsplek bij het gemeentehuis.
Veteranen zijn alle (ex)-militairen met de Nederlandse nationaliteit die het Koninkrijk dienden in oorlogsomstandigheden of daarmee overeenkomende situaties, zoals vredesmissies in internationaal verband. Volgens bestuursvoorzitter Edwin van Bruggen die zelf in Kosovo en Mali actief was, telt Leudal rond de 200 militairen en ex-militairen die zich als zodanig bij het veteraneninstituut hebben laten registreren. Hij gaat er van uit dat dit aantal hoger is, want met name militairen die nog in actieve dienst zijn, beschouwen zichzelf nog niet zo snel als veteraan. De jongste veteraan is een dertiger en met 97 jaar is Engelandvaarder en Spitfire piloot Leo Hendrikx de oudste. Met Afghanistanveteraan Ron Peters en Edwin van Bruggen bespreekt Hallo Magazine 77 jaar na de bevrijding nut en noodzaak van hun stichting en de huidige gespannen situatie in Europa.
Oekraïne
Edwin van Bruggen: “Graag hadden we dit jaar in juli weer een veteranendag willen organiseren, want onze eerste veteranendag met een static show van militaire voertuigen in Heythuysen in september 2018, was een groot succes. Door de oorlog in Oekraïne hebben we die dag echter geannuleerd. Het leek ons niet gepast dit nu te doen met een oorlog op drie uurtjes vliegen hier vandaan.” “Ja, wie had gedacht,” vult Ron Peters aan, “dat we in Nederland na 77 jaar weer de spanning van een oorlog voelen. Van de oorlog op de Balkan hadden Nederlanders in het dagelijks leven weinig last. Dat is nu wel anders. De boodschappen worden duurder en de brandstofprijzen gaan door het dak. Dat voelt iedereen in zijn portemonnee. Ik merk ook dat we heel sterk begaan zijn met het Oekraïense volk. We voelen ons op een of andere manier verwant met hen en dat verklaart ook de spontane acties en genereuze vrijgevigheid voor Oekraïne.”
Betekent het conflict tussen Rusland en Oekraïne ook nieuwe spanning bij oorlogsveteranen?
Edwin van Bruggen: “Ik kan mij goed voorstellen dat militairen, die tijdens een missie in vergelijkbare situaties als we nu in Oekraïne zien, last van die herinneringen kunnen krijgen. Bij onze stichting heeft zich nog niemand gemeld, maar wij bieden uiteraard wanneer nodig heel graag een luisterend oor.” Ron Peters: “Het Nederlands leger dient zich tijdens een missie aan allerlei conventies te houden en dat is goed. Onze vijand, in mijn geval de krijgsheren in Afghanistan, deden dat vaak niet. Dit zie ik nu ook in het conflict tussen de Russen en de Oekraïners. Door Russische soldaten worden echt oorlogsmisdaden gepleegd.
Edwin van Bruggen: “De aanhoudende bombardementen op Marioepol, de grote havenstad in het zuidoosten van Oekraïne, vergelijk ik met het bombardement op onze havenstad Rotterdam, waarmee de Duitsers Nederland op de knieën probeerden te krijgen. Wat dat betreft is er weinig veranderd. Wat mij wel opvalt is dat de Russen grote logistieke fouten maken. Ze schatten de motivatie en de tegenstand van de Oekraïners verkeerd in, ze hebben slecht onderhouden materiaal en geregeld brandstofgebrek. Daardoor zijn ze kwetsbaar voor Oekraïense drones die redelijk eenvoudig een Russische tank vanuit de lucht kunnen lamleggen.
Veteranencafé
Tijdens ons gesprek wordt duidelijk dat de missies waaraan Peters en Van Bruggen hebben deelgenomen hen niet onberoerd hebben gelaten.
“Ik lig nergens wakker van,” zegt van Bruggen, maar wanneer hij doedelzakmuziek hoort, gaan zijn gedachten onwillekeurig terug naar Mali.
Hij was daar verantwoordelijk voor het ceremoniële afscheid van twee gesneuvelde militairen die onder de begeleidende klanken van een bagpipe vanuit het mortuarium naar een vliegtuig werden gebracht. “Dat is een gebeurtenis die ik nooit zal vergeten.” Ron Peters’ herinneringen gaan nog vaak terug naar een Australische militair.
De man, die pas vader geworden was van een zoontje, nam een patrouilledienst van hem over en werd daarbij doodgeschoten. Het zijn dit soort verhalen die veteranen tijdens bijeenkomsten, de zogenaamde veteranencafé’s aan elkaar kunnen vertellen. “Vertellen is herbeleven maar ook verwerken,” zegt Van Bruggen.
De verhalen die oud-strijders vetellen zijn heel divers. Een Indiëganger heeft een heel ander verhaal dan iemand die in Libanon actief was.
De Nederlandse blauwhelmen op de Balkan hebben hun tijd daar weer heel anders beleefd dan de soldaten die uitgezonden werden naar Afghanistan of het Afrikaanse Mali. Wat ze wel gemeenschappelijk hebben is behoefte aan respect voor het risicovolle werk dat zij gedaan hebben. Vaak met in hun ogen ontoereikend materiaal.
Dat op de Nederlandse defensie zoveel en zo structureel bezuinigd is, is dan ook een doorn in het oog van veel veteranen, Peters en van Bruggen incluis. “Voldoende en kwalitatief goed materieel en prima opgeleide en goed uitgeruste boots on the ground, blijven essentieel,” stelt Ron Peters vast. Vaak vinden oud-militairen het ook frustrerend dat missies in hun ogen vroegtijdig beëindigd worden. Ron Peters heeft daar begrip voor. In Afghanistan heeft de Taliban na het vertrek van westerse troepen de klok weer terug gedraaid. “Toch heb ik geen spijt van onze aanwezigheid, zegt Peters. Ik ben trots op wat we daar hebben gedaan. Wie weet, komt dat zaadje dat wij geplant hebben over een aantal jaren toch uit en dan hebben wij wel degelijk nuttig werk verricht.”
Coin
De Stichting Veteranen Leudal heeft volgens Van Bruggen en Peters nauwelijks inkomsten. Sponsoren die een veteranencafé zouden willen sponsoren zijn dan ook zeer welkom.
Er zijn nog altijd ongeveer 150 oorlogsveteranen waarmee de Stichting Veteranen Leudal tot nu toe geen contact heeft.
Het zevenkoppig bestuur hoopt dat op termijn ook deze mensen de stichting weten te vinden en daartoe zou de voor dit jaar op de planning staande veteranendag een goed middel zijn geweest. De veteranen die zich aansluiten bij de Leudalse Stichting van oorlogsveteranen ontvangen een zogenaamde coin; een uit Amerika overgewaaid gebruik.
Het is een speciaal geslagen munt waarop het logo van de Stichting Veteranen Leudal op de ene kant staat en op de ander zijde staan de contouren van Leudal met daarin zestien puntjes, die Leudals zestien kernen symboliseren.
