’t Limburgs sjteit meer dan oojt in de belangsjtèlling. Max Verstappen zag veur de joeks det ’r vanwaege ’t verbod op sjelje in de Formule 1 dan mer in ’t Limburgs ging sjelje. Joes Brauers sjprook bie Bar Laat euver zien leefde veur Limburgs op de tillevisie en de directrice van CPNB äöpende ’t Boekenbal in ’t Remunjs. Ich bön dus gelökkig neet de insige dae d’r behoefte aan haet óm ’t euver ’t Limburgs te höbbe. Ouch väöl laezers bleek oet de reaksies. Waat kinne veer zelf eigelik doon óm ’t laevend te haje vroge väöl laezers mich. Gelökkig gove angere juus tips!
Volges mich is ’t allemaol neet zo ingewikkeld. Es se ‘n dialek van ’t Limburgs sjpriks, dreugs se bie aan de insjtandjhajing.
‘Ich höb oos taal al euvergedrage op mien kleinkienjer’, sjreef emes mich. Det is netuurlik ouch insjtandjhaje. Doe kins es ambassedäör ouch aaf en toe ’n gesjprek ins neet in ’t Nederlands beginne mer in ’t Limburgs, suggereerde ‘ne laezer. ‘Ómsjakele kin altied nog.’ ‘ne Angere leerde mich destoe dien nètwerk van miense wo det se plat mit kals kins oetbreije. ‘D’r zeen miense wo det se automatisch Nederlands mit kals, terwiel ze waal plat kalle. Mesjien ómdet det noe einmaol zo óntsjtaon is.’
Det höb ich zelf ouch geperbeerd, want ich sjprook Nederlands mit miene buurman oet Mesjtreech. Es se einmaol Nederlands kals kins se neet meer trök, dach ich. Mer det kin vrie mekkelik, doe sjtèls veur óm euver te sjakele op ’t Limburgs, of doe duis ‘t geweun. Twee daag volhaje en ’t is volkómme normaal.
Óngertösse kal ich neet allein Limburgs mit miene buurman, mer ouch mit versjillende collega’s op ’t werk. En ’t gekke is, det veer ós noe meer vinje dan oojt.
Gaef miense de kans óm plat te lere, kreeg ich van versjillende kenj te heure. Waat te dinke van al die miense die prima plat versjtaon mer ’t zelf neet of nog neet sjpraeke. Wie gaon die ’t lere es se metein nao Nederlands euversjakels? ‘Ik versta het prima hoor’, kin ouch geweun beteikene det ze ’t prima versjtaon! ‘Gaef miense de kans óm Limburgs te loestere mer ouch óm mit Limburgs te eksperimente, óm te oefene, zag eine.’ ‘n ‘Hollenjer’ dae plat perbeert te sjpraeke verdeent ’t neet óm aafgezeik te waere, dae verdeent ’n kómplement! Dao mótte veer nog aan wirke, bleek jaomer genóg oet versjillende verhaole.
De meiste reaksies ginge euver sjrieve. Plat sjrieve geit ’n sjtepke wiejer, zeker mit die sjpèlling wo se mesjien ónzeker euver bös. Ich sjreef eerder det ’t allemaol heel mekkelik is, mer det waar mesjien get väöl winsdinke. Versjillende laezers weze mich op LEI, Limburgs Eige. Det klubke permoot sjrieve op dien eige meneer, geweun op geveul. De sjpèlling boejt neet. ‘Asse ut kins laeze moogse ut sjrieve wiesse wils’ En inderdaad, geweun sjrieve is baeter dan helemaol neet sjrieve. En väöl miense die einmaol beginne gaon ouch sjteeds baeter sjpèlle. (Al zaet miene vaste vertaler/corrector Dennis Engelen det det bie mich nog neet ech opsjuut, ‘doe kansloze’) En nóg eine tip van emes óm sjrieve te sjtimulere, woróm mót dae femielieapp in ’t Nederlands? Gebroek ’t gratis Limburgs toetsebord van de Limburgse Academie, ’n sjtökse software det alle aksente automatisch veur dich drin zit.
Es se de meertaligheid van ‘ne regio zichbaar wils make mós se d’r veur zorge det die taal ouch zichbaar is in de aopebare ruumte, wis ‘ne deskundige mich te vertèlle. Sómmege gemeintes doon det heel aktief, angere hoebele d’r get achteraan. ‘t Wachte op Limburgse plaatsname in bv. de gemeinte Leudal kin nog eindeloos doere, want die waere pas vervange es t’r nuje mótte kómme. Mer es partekleer kins se ’t Limburgs ouch zichbaar make. Dink mer aan die miense die häör zaak in ’t verleje ‘ne Limburgse naam höbbe gegaeve. ’t Heukske, ’t Aod Kloaster, Waers, Ich & Dich en gank zo mer wiejer. Mit name in ‘t zuje versjiene d’r ouch stjeeds meer gerechte en menukaarte in ’t Limburgs. Permosie van oos taal én ‘n meneer óm toeriste te lokke!
Op Curaçao is ’t Papiaments ein van de drie riekstale. In ’t nuje Hòfi Mango, ‘n park det is opgezat door Jandino Aspiraat, sjtaon drietalige infobordjes mit infermasie euver alle buim, kunswerke en historie. ’t Gesjreve Papiaments is dao bewös zichbaar gemaak. Es zónne bekinde persoon, zón dudelik statement maak, duit det ouch get mit wie angere gebroekers nao häör taal kieke. Waat det betref is dae grap van Max Verstappen zo gek nog neet. Ich bön waal heel benuujd waat ’r persies door dae radio zou rope.
