ColumnsFrits Criens

Column Modertaal: BOEZJERE door Frits Criens

Midden Limburg

Ich dink det d'r neet väöl miense zeen die het waord 'boezjere' kinne. Ich huerdje het väör het iërst bie Ellie thoes, mier as fieftig  jaor geleje. Mien sjoeënvader gebroekdje het aaf en toe. Bie mien weite haet gein van zien kinjer het äövergenaome. Dus het waord is in de familie lichtelik eine sjtille doeëd gesjtorve. Zelf gebroek ich het neet actief. Ich höb altied gedachtj det het ein aod dialectwaord waas. Het klónk ein bietje Frans. Dus lichtelik waas het hie haer mètgebrachtj door de soldaote van Napoleon en, net as väöl anger Franse wäörd, nao de aorlog eine zaochte doeëd gesjtorve. Net wie 'flies', 'gileeke' of 'kammezaol'.

 

Mien sjoeënvader kós zègke: 'Dae kaerel bezjoerdje nörges op.' Det beteikendje dan: Hae trok zich nörges get van aan; hae reageerdje neet. Ellie ziene pap haaj waal mier oetdrökkinge of wäörd die ich neet kós. Dus ich haaj mien oere altied wied aop sjtaon. Eine sjpitskoeël neumdje hae ein 'sjepengske,' ein verbastering, van de Franse benaming 'chou pin'. Ich dink det sjepeng(ske) ouch bie die Franse wäörd huertj die in het dialect höbbe aafgedaon. Ouch huerdje ich van mien sjoeënvader het waord 'meriel' woeëvan se de -ie- get lank getrokke mós oetsjpraeke. 'Maak neet zoeëväöl meriel, det baatj toch neet.' 'Meriel' beteikentj 'drökdje', 'aansjtèllerie'.

 

Noe maak ich äöver 'boezjere' geine meriel, mer ich waas verwónjerdj wie ich het waord op de tv huerdje. Op NPO1. En het waas geine Limburger dae sjprook, mer eine rasechte Hollenjer. De fotograaf Vincent Mentzel dae van 'boezjere' sjprook asof hae det waord aldaag gebroekdje. In het Nederlands sjriefs se 'bougeren.' Dao kwoom ich achter wie ich het vergaefs opzóch in de dieke Van Dale. Bie het Vlaams waordebook haaj ich waal succes. In Antjwerpe beväörbeeldj waertj gezagdj: 'Hij moet mij nog 20 euro betalen, maar hij bougeert niet.' Det is dudelik. Wae mótte het waord mer weer flot in oos dialect en het Algemein Nederlands trökbringe. Dao zeen genóg momente in de politiek det we het perfect kinne gebroeke. Ein väörbeeldj: 'We kinne zoeëväöl meriel make as we wille, het kabinet boezjeertj nörges op.'

 

2022, waek 6

 

Frits Criens

Frits: stadsdichter van Leudal, publiceert proza, poëzie, light verse en toneel in ABN en dialect. Zijn column Modertaal was bijna een kwart eeuw lang een van de hoogtepunten in Dagblad de Limburger. Ernst en humor zijn twee gelijkwaardige elementen in zijn werk, dat helder is en direct. Criens is een innemend performer en verteller die lezers en luisteraars boeit en meeneemt in zijn gedichten en verhalen.