ColumnsFrits Criens

Column Modertaal: DOERAK door Frits Criens

Midden Limburg

Ich haaj ein versje gesjreve van veer regels äöver minister Faber, in het Nederlands. Det ging zoeë: Asielbeleid, minister Fabers kindje/Dus weigert ze vrijwilligers een lintje/ Waar empathie uit normbesef begint/ Gaat deze doerak briesend door het lint. Ich loos het nog èns good äöver en twiefeldje bie het waord doerak. Het is ein bekans vergaete waord in oos dialect en beteikentj: 'lómpe vlaegel' of 'lómpe trut'. Het pees dus waal bie de maneer woeë-op mevrouw Faber zich dök as minister van ós allemaol gedreugtj. Mer, vroog ich mich aaf, mót ich het michzelf aandoon väör eine minister zoeë weg te zitte? Kumtj de boeëdsjap mèt ein anger waord neet net zoeë good äöver? 

 

Troewes, het waord doerak kumtj oet het Russies. En dan is de beteikenis in het Limburgs gans dudelik as se väöl Russiese leiders huers en zuus sjpraeke. Wie het in oos taal terecht is gekómme? Mesjien mèt de Russiese vrouluuj, kriegsgevangene, die hie in de aorlog tankgreppels móste grave väör de nazi's. Sommige höbbe d'r eine Limburgse man aan äövergehaoje. Ich keek in de Dieke van Dale of het waord ouch in het Nederlands besjteit. En det is zoeë. Allein haet doerak, volgens het waordebook, in het ABN ein negatief én ein positief beteikenis: ge­meen, laag­har­tig mens óf ondeugd, bengel. Van det lètste verdink ich mevrouw Faber zeker neet. Van det iërste wil ich häör absuluut neet besjöljige.

 

Dus det waord doerak mós ich zoeë wie zoeë vervange. Welk waord zaet bekans hetzelfdje en kan neet verkiërdj begrepe waere? Det waas zeuke. Gelökkig höb ich in de gesjiedenislesse neet altied zitte te druime, waat ich waal dök deej. Ich herinnerdje mich de naam van ein dame mèt haor op de tenj. In de 80-jäörige aorlog vocht die in Haarlem tösse de manskaerels taege de Sjpanjaarde. Ke­nau Simonsdochter Has­se­laar. Ederein waas sjoew väör häör en neumdje häör ein richtig manwief. Häöre väörnaam Kenau kreeg dan ouch in dae tied al de twiefelechtige beteikenis van manwief. Zoeë kintj in oze tied ederein det waord nog. Daoväör kós ich miene doerak mèt ein geröstj hert inrule väör kenau.

 

2025, waek 15

 

 

Frits Criens

Frits: stadsdichter van Leudal, publiceert proza, poëzie, light verse en toneel in ABN en dialect. Zijn column Modertaal was bijna een kwart eeuw lang een van de hoogtepunten in Dagblad de Limburger. Ernst en humor zijn twee gelijkwaardige elementen in zijn werk, dat helder is en direct. Criens is een innemend performer en verteller die lezers en luisteraars boeit en meeneemt in zijn gedichten en verhalen.