ColumnsFrits Criens

Column modertaal: FIEN door Frits Criens

Midden Limburg

We höbbe ein paar daag eine aojerwetse wintjer gehadj. Neet vanwaege de sjnië, dae loog d'r amper, jaomer genóg väör de wichter. Het waas miër de nachtvorst die het aojerwets kaod mook. Nog èns versjterktj door eine nötte, zoeëre windj. Allewieles kalle we dan äöver geveulstemperatuur. Die is angers as waat de thermomaeter aangeuftj: in de wintjer liëger, in de zomer hoeëger. Noe waas het wintjer. Dus bie min tiën waas het väör het geveul min veertiën, volges de waerberichte. In de praktijk bleek det neet te kloppe. Väör mien geveul waas het väöl kaojer en väör Ellie veel het nog mèt. Ich kan dus minder good taege nötte, zoeëre wind. Daoväör bleef ich väöral binne.

 

Toch mós ich mèt de auto nao de geraasj. De windj kwoom van de verkiërdje kantj en sjneej mich in het gezicht wie ich boete kwoom. Mien henj waerdje op sjaag blauw. Wie de auto werm begós te waere, waas ich al bie de geraasj. Weer oetsjtappe dus. De eigenier van de geraasj klaagdje ouch äöver de kaoj. Dao kreeg ich het ff werm van wie hae zag: 'De windj is fien.' Het waord 'fien' huers se nog mer zelje in zien negatief beteikenis: geniepig, ónbetroewbaar, huichelechtig. Fiene windj is zoeëre windj. Sommige miense kinne fien mèt dich kalle, väör get van dich gedaon te kriege. Ze doon fiene kal, op ein äöverdreve fien of nette maneer. Väör zón miense mós se oppasse, det zeen fiene. Of wie mien vader zag: 'Die zeen fien wie póppesjtróntj.'

 

'Fien' haet ouch ein positief beteikenis: licht, klein van pesjtuur, secuur. Ein bloom mèt eine fiene geur. Ein fien naeske. Ein fien breinaoldj. Toch mós se mèt het waord fien oetkieke. Emes mèt fien manere kan eine huichelier zeen... of emes mèt hiël nette manere. Ein fien kindj mèt ein fien lief, det waas ich vreuger. Det zag ich pas geleje nog taege Ellie: 'Ich waas altied hiël fien.' Het bedach zich neet en zag: 'Det bès se noe nog.' Wie ich vroog waat het precies bedoeldje, keek het mich fien aan. Noe weit ich nog niks. 

 

2024, waek 3

 

Frits Criens

Frits: stadsdichter van Leudal, publiceert proza, poëzie, light verse en toneel in ABN en dialect. Zijn column Modertaal was bijna een kwart eeuw lang een van de hoogtepunten in Dagblad de Limburger. Ernst en humor zijn twee gelijkwaardige elementen in zijn werk, dat helder is en direct. Criens is een innemend performer en verteller die lezers en luisteraars boeit en meeneemt in zijn gedichten en verhalen.