Het gebied det noe de gemaendje Leudal is, waas op 17 november 1944 bevriedj van de nazi's. Dao is hel väör gevochte door soldaote oet de ganse waereldj. Jóng jónges väöral, blank, zjwart en alle kläöre dao tösse-in. Miër as zevehóngerd van häör, oet èlf versjillendje lenj, vónje in de gemaendje Leudal häör inj. Ze kwome names häör vaderlandj vechte väör de vrieheid van miense die ze neet kóste. Väör oos aojers en groeëtaojers en dus ouch väör ós, oos kinjer en kleinkinjer. Wie ze op de boeët of in het vleegtuug sjtapdje, wiste de meiste van häör lichtelik neet èns woeë Nederlandj ligktj. Laot sjtaon det ze haje gehuerdj van Heitse, Kelpe, Bögkeme of Leivere. Welke elenj häör te wachte sjtóng, kinne ze amper beseftj höbbe. En toch kwome ze vanoet Noew-Zieëlandj, Canada, Noorwege, Tjecheslowakije en al die anger lenj hie haer. Väör wildjvraemdje miense te verlosse van de nazi's.
Nao tachtig jaor beginne väöl Nederlenjers det te vergaete. Het is ouch zoeë lang geleje en intrintj nemes wètj nog oet eige ervaring wie het waas väör ónger de dwang en terreur te laeve van Hitler en zien bende. De verhaole daoäöver sjtaon óngerhandj zoeë wied van ós aaf det d'r al politieke leiders zeen die hel-op rope det het mèt oos vrieheid waal get minder moog. En det oos democratie, die de vrieheid mót besjerme, ouch waal get minder moog. Zoeë is het mèt de nazi's ouch begós. Wille we det? Langzaam de democratie aafsjaffe door eine kwaker mèt ein groeëte moel sjteeds mier macht te gaeve? Tot dae, mèt hulp van jao-knikkers, väör ós oetmeuktj wie we mótte laeve? En döks zelfs oetmeuktj waem waal of neet moog laeve?
Aorlog mót neet vergaete waere, waal vergaeve, het bèste medicien väör wiejer te kinne. Det laote de Gemaendje Leudal en de Stichting Herdenkingsmonument Militairen eder jaor, rondj 17 november aan de ganse waereldj zeen, as ein internationaal gezelsjap bie het Monument van Verdraagzaamheid alle soldaote herdinktj die hie zeen gesjneuveldj. Ouch de Duitse. Het mótto sjpriktj väör zich: Ich laef in vrieheid. Verdraagzaamheid is de enige waeg.
2025, waek 47
