'Det zal waal van dae vazele woke-wazel zeen,' zag ich. Op hetzelfdje moment bedach ich mich det ich ein noew waord haaj gemaaktj: wokewazel. Waat 'woke' is, wètj nemes precies. Iërst haaj het waord ein positief beteikenis: good oplètte op discriminatie van minderhede. Väöral van zjwarte miense in Amerika, woeë het begrip is óntsjtange. Letterlik beteikentj het 'wakker waere, waakzaam zeen.' Gauw genóg ginge wokers de term 'woke' gebroeke väör bekans alle situaties die volges häör neet kloppe. Ze begóste oos taal te 'zuvere' van foute wäörd. Deje 'neger, blank, halfblood, jodekook, moorkop en sjlaaf' beväörbeeldj in de ban. Die wäörd zoje miense ónnuedig in eine hook zitte. Of häör herinnere aan ein pienlik verleje.
Zjwarte Piet is väör wokers ein symbool van de sjlavernie. Mer väör gewuen miense haet de kläör van Piet niks mèt sjlavernie te make. Die veule zich door wokers ónterecht op de houp gegoeëdj van racisten. Väöl dinke d'r zelfs det wokers de gesjiedenis misbroeke door ós ein sjöldjgeveul aan te kalle det we bie häör kinne aafkoupe. Zoeë kreeg het waord woke eine negatieve klank. Dae aovendj det 'woke-wazel' op ein fiëst is gebaore, ging het äöver Amsterdam. Dao wool ein 'namecommissie' in ein noew buurt de sjtraote neume nao kruje. 'Kurkumakade' en 'Saffraanlaan' wore gein probleem, mer bie 'Nootmuskaatstraat' grepe wakker wokers in. Woeëväör precies wis nemes van het gezelsjap aan de fiësttaofel. Het zooj te make höbbe mèt het koloniaal verleje. Det klopdje, zoch ich thoes op.
Jan Pieterszoon Coen waas geine frisse. In de 17dje iëw leet hae in Indië ein half eilandj aafsjlachte. Van de miense die het äöverlaefdje, mook hae sjlave. Zoeë dwóng hae aaf det de VOC het monopolie kreeg op de hanjel in 'nootmuskaat'. Aan det waord hingtj dus eine akelige sjmaak. Mer mós se daoväör, diek drie iëwe later, de naam 'Nootmuskaatstraat' verangere in 'Mierikswortelstraat'? In dit geval zoot dao geine vazele wokewazel achter. Mer wie wied wils se gaon mèt woke? Het waord 'moder' meuktj óngersjied tösse miense. Discriminatie dus. Of is det wookwazel? Ich dink det mien waord nog dök van pas kumtj.
2024 waek 6
