Zjwaegelke is ein bedreigdj Limburgs waord. Net as zjwaegele, waat vreigele of sjtraevele beteikentj. Zjwaegele is ouch ein sjpel mèt drie zjwaegelkes die emes vasthèltj. Aan de baovekantj zeen ze geliek. Aan de óngerkantj is ein zjwaegelke korter. Waem det trèktj haet gewónne. Mien moder oet Ospel kaldje van toeke trèkke. Het Nederlandjse lucifer is eine duvelsnaam dae aangeuftj det se mèt zjwaegelkes, net as mèt duvels, mós oetkieke. Het Duits kaltj van Streichholz, sjtriekhuitje of sjtrieksjtekske. Det lètste waord haet bie ós ein anger beteikenis, minder gunstig, al zeen d'r zat miense die neet sjlechter zeen gewaore van de sjtrieksjtek. Mer emes dae zich van dae sjtrieksjtek bedeentj, speeltj mèt zjwaegelkes.
Natuurlik höb ich as kindj zjwaegeldueskes gesjpaardj. Ich höb nog ein dueske van ein jaor of 65 aod. Dao zitte nog 11 gooj zwaegelkes in. De sjteksjes zeen roeëd, de zjwavelköpkes gael-wit. Het is van De Gruyter. Dae naam sjteit op eine wapperendje, gaele vaan. Op de roeëje óngergróndj ligktj ein rie zjwaegelkes naeve ein. In de hook links baove sjteit de vaderlandjse liëw. Boetelandjse zjwaegeldueskes kreegs se allein mer bie toeval. Ich haaj zón dueske gevónje, naeve de waeg van Haelen nao Roggel, vlak bie de zandjberg. Het waas gael en dao sjtónge ein paar rundjes op woeë letters in sjtónge. Ouch waas d'r vanalles op te laeze waat ich neet sjnapdje. Mer twië groeët gesjreve wäörd höb ich ónthaoje: safety matches. Väör michzelf sjprook ich det oet as: saafetie matges.
Het sjoeënste dueske waas det van De Zwaluw, zjwaegelkes oet Zjwede. Het plaetje op de väörkantj haaj eine breije, roeëje randj. In het midde waas ein gael vlak met ein seerlike zjwalg. Die vlaog nao links en haaj ein lank lintj tösse de sjnavel mèt de opdrök: Sinds 1895. Op het plaetje sjtóng nog väöl miër te laeze waat ich bèn vergaete. Behalve de opvallendje tekst: Säkerhets tändstickor. Säkerhets, dao kós ich as kindj niks van make. Mer ómdet mien vader dök mèt ein zwjaegelsjtekske aete tösse de tenj weg kratsdje, höb ich jaore lang waal gedachtj det tändstickor in het Zjweeds eigelik tandenstoker beteikendje.
2024, week 23
