Eens per twee maanden schrijf ik met veel plezier een column voor ‘Hallo’ en dat inmiddels al een jaar of vijf. Waar ik in de regel lichtvoetig woorden aaneenrijg en zaken en personen, mezelf incluis, speels op de hak neem, gaat dat in deze uitgave niet lukken. Mijn goed humeur zit in een soortement lockdown en dan grijpen de schrijfradertjes niet als vanouds in elkaar. Het loopt even niet lekker; anderhalve meter blijkt veel langer dan ik dacht. Je merkt het ook om je heen. Mensen zijn naarstig op zoek hun weg te vinden in een wereld waarin het nieuwe normaal heerst.
Nog nooit van mijn leven heb ik een term gehoord die zo misleidend is.
‘Normaal’ is geen inwisselbaar begrip.
Voordat iets normaal wordt, is een lange weg afgelegd. Gebruiken en gewoontes moeten zich nestelen, diep wortelen en langdurig hechten voordat zij normaal zijn. Al het overige zit in een overgangsfase of is abnormaal. Dat geldt ook voor C., het virus waarvan ik de naam niet meer wil uitspreken. Ik krijg die naam gewoonweg niet meer uit mijn strot en maak het virus liefst zo klein mogelijk. Zoals in vroeger jaren kanker werd gereduceerd tot ‘de K.’, alsof dat de ziekte dragelijker maakte.
De maakbare samenleving is een illusie, zoveel is wel duidelijk. De maakbare samenleving ligt in Utopia. De mens is niet allesbepalend want ergens houdt onze slimheid op. Wanneer zekerheden schijnzekerheden blijken te zijn, wordt het op enig moment pompen of verzuipen. Het naakte bestaan vraagt dan om onorthodoxe maatregelen maar ook die kennen grenzen. We mogen ons gelukkig prijzen geen egotrippende mafkees als president te hebben die suggereert een desinfecterend schoonmaakmiddel te injecteren als lichamelijke reinigingsbeurt na een besmetting. Zolang halfgare kwibussen een machtig podium hebben, heeft de wereld meer te bestrijden dan alleen het C.-virus.
Wij benoemen ‘veiligheid’ met een afstand van anderhalve meter. Als sociale wezens voelen we ons echter happy wanneer we warmte en nabijheid ervaren bij de gratie van geen afstand. Het nieuwe normaal legt die afstand op om de virale struikrover, onzichtbaar verscholen op onverwachte plekken, geen kans te geven ons in de nek te springen en dat geeft fricties. Bovendien hebben we zaken niet meer in de hand en die afwezigheid van controle maakt bang en onzeker. De wetenschap is zoekende en onze regering probeert het schip van staat te behoeden voor ernstige averij. De overheid moet alle zeilen bijzetten om in zwaar stormweer koers te houden en verkeert in een constante spagaat.
Volksgezondheid en economie hebben elk hun eigen dynamiek en zorgen voor duivelse dilemma’s.
De kwaliteit van een samenleving valt of staat echter met de zorg voor de meest kwetsbaren. Altijd en overal. Dat gaat niet zonder slag of stoot, maar we zullen daarmee moeten dealen. Solidariteit betonen met iedereen die in de knel komt, niet in het minst óók met getroffen ondernemers en mensen die hun baan verliezen. Iedereen zal een flinke stap terug moeten. De ellende kunnen we niet bij de buurman laten.
De angst voor het virus zit er goed in. Niemand kan zich aan die angst onttrekken, ook ik niet. Wanneer je lang twijfelt of je de uitvaart van een goede kennis, op hoge leeftijd natuurlijk ingeslapen, zult bijwonen kriebelt dat onprettig. Het C.-spook dreigt je dan in zijn macht te krijgen en in een negatieve spiraal te duwen.
Dat is geen nieuwe normaal, dat wordt abnormaal. Ik stapte over de drempel heen en groette mijn overleden vriend op zijn welverdiende reis naar de mooiste plek. Ondanks alle beperkingen die een uitvaart nu heeft, voelde dit afscheid goed. Zelfs normaal.
