Ich bèn gebaore in Haelen. Mennigein zal noe de winkbroewe ophaole. ‘Haelen, waat is dao väör bezunjers aan?’ huer ich häör dinke. ‘Dao zooj ich nog neet begrave wille waere.’ Aafgunst natuurlik. Want welk dörp in de buurt haaj tot wied nao de aorlog ein sjtasie, mèt väöl hanjel en activiteit dao róndjóm haer? Haelese kèrmes speeldje zich in dae tied väöral aaf op de sjatie woeë väöl cafés loge, en woeë ein sjpegeldancing waerdje opgeboewdj. Aan de Napoleonswaeg loge groeëte bedrieve die in hout deje, mienhout väöral. En ouch twië prachtige däörefabrieke. Mer in de jaore sestig ging de sjtatie weg, sjlaote de miene en kwoom d’r langzaam de klad in de bedrievigheid.
Toch laefdje het dörp in de kern op. Väöl jóng gezinne trokke nao de noewboewwieke die in Haelen oet de gróndj sjaote. Noew sjportvereiniginge waerdje, opgerichtj. Het dörp kreeg eine gymzaal, ein zjwumbad, ein sjportcomplex en ein derdje liëger sjoeël. Door dancing, later disco, Geelen, waerdje Haelen ein iërste-klas oetgaonscentrum, woeë de cafés in het dörp van mèt profiteerdje. Op Haelese kèrmes, iërste en twiëdje pinksterdaag, kós se äöver de köp loupe. Boete de cafés sjtóng mier volk as d'r binne kós. Jeugd die nao pinkpop ging, kwoom saoves massaal trök nao Haelen väör ein lank weekend fiëstelik aaf te sjloete.
De disco is eweg. Op de kèrmes kin se ein kanón aafsjete, zónger emes te rake. Drie liëger sjoeële ginge op in ein sjoeël, woeë ouch nog de kinjer van Nunhem haer gaon. De cafés zeen allemaol gesjlaote, Trefcentrum Aldenghoor boete besjouwing gelaote. Väöl winkels zeen opgedoektj, eine sjlechter höbbe we neet mier. Vereiniginge krumpe en höbbe meute ein besjtuur op de bein te haoje. Waat iërder al mèt kleiner dörpe aan de gang waas, is noe bezig in de groeëter dörpe. Het zal waal ein natuurlik proces zeen, neet taege te haoje. We zeen angers gaon laeve, deile oze tied angers in, höbbe anger interesses. We zeen neet mier aan dörp, buurt, vereiniging en familie gebónje. Det zoje we ouch neet mier wille. Mer soms is det jaomer. En neet allein väör Haelen.
2022, waek 17
