Jongens met onvolgroeide hersenen doen soms domme dingen, zeker als ze gedronken hebben. Een aangetrouwde neef van me heeft in de vroege jaren negentig een trein gestolen én is er mee op pad gegaan. Het gebeurde op het rangeerterrein in Venlo. Zijn vriendengroepje had net een krat lauwe Heineken leeg, miste de laatste trein, klom over een hek en sloop een lege locomotief binnen. Binnen een paar minuten hadden de handige jongens de loco gestart en zetten ze de trein in beweging richting Roermond. Gelukkig werden ze op tijd tegengehouden door een oplettende medewerker. Het heeft de jongens geen strafblad opgeleverd. Wijsheid kwam bij hem met de jaren en is hij inmiddels al jaren een succesvolle belastingbetaler.
Niet alleen mijn aangetrouwde neef is in zijn jonge jaren weleens over de schreef gegaan, maar ik heb zelf ook wat domme keuzes gemaakt. Ik denk dat ik een jaar of twaalf was toen ik voor het eerst betrokken was bij iets wat nu op facebook minimaal 300 keer gedeeld zou worden. Met carnaval trapten we lantaarnpalen uit en dat ging een keer mis. Op straatverlichting zit een beveiliging zodat de lampen zichzelf een minuut of tien uitschakelen bij een botsing en als je hard tegen een plaatje op de paal trapt, schakelt de beveiliging de lamp dus even uit. Op carnavalsdinsdag kwam de kap van een paal los en viel die op de grond in stukken. Ik geloof dat ik een jaar lang niet meer tegen palen getrapt heb en ook niet meer stiekem van de Heinekens van de vensterbank op het café heb gedronken. Later heb ik nog wel het een en ander aan rottigheid uitgehaald waar ik nu met schaamrood op mijn kaken aan terugdenk, maar daar kan ik verder niet al te veel over vertellen, omdat mijn ouders de Hallo ook lezen.
Gelukkig heb ik inmiddels zoveel belasting betaald dat alle lantaarnpalen nieuwe kappen hebben.
De afgelopen tijd zie ik steeds vaker filmpjes op facebook opduiken van vandalistische jongeren die aan de digitale schandpaal genageld worden. Die filmpjes worden door honderden mensen gedeeld en daar verschijnen dan weer duizenden reacties op. ‘Kepothouwe det sjorem’, ‘Ze worre steets jonger’, ‘‘t Verzoepe niet waerd,’ ‘Laeveslang vastzitte det tuug,’ enz.’ Misschien heeft u het filmpje voorbij zien komen van dat jochie dat ‘s nachts een plant uit een plantenbak trok op een terras in Roermond. Supervervelend als je ’s ochtends een plant op je tafeltje vindt en de rotzooi op moet ruimen en nogal zinloos ook. Ik snap de boosheid, maar slaan we niet een beetje door op het gebied van shaming? Moeten er echt honderden reacties onder, zelfs nog als blijkt dat het joch zijn excuses is komen aanbieden? Moet zo’n jongen, hoe dom zijn actie ook was, niet de kans krijgen om zijn fouten recht te zetten? Voorlopig even geen ‘Biertjes, ‘Goudgele Rakkers’, ‘Pintjes’, ‘Koude Kletsers’, ‘Pilskes’, ‘Heinies’, ‘Biertjes’ en ‘Gerstenatjes’ voor hem zou ik zeggen.
De straffen die er onder zulke berichten worden voorgesteld, vind ik persoonlijk vaak wat buitenproportioneel. Zeker als je het vergelijkt met immoreel gedrag van volwassenen met volgroeide hersenen.
We veroordelen een kind dat een bloempot sloopt in krachtigere termen dan een zestiger zonder moreel kompas die er trots op is dat ze voor dertig miljoen aan belasting ontwijkt. Ik bedoel natuurlijk Charlene de Carvalho-Heineken, de erfgename van Heineken die onlangs nog in NRC meldde dat ze heel gewiekst voor tientallen miljoenen belasting ontwijkt. Hoewel ze een vermogen van 16 miljard heeft, wil ze zo min mogelijk bijdragen en helaas bestaan er financiële jongens zonder geweten die bereid zijn haar te helpen en het geld voor haar wegsluizen. Het mag, maar het zijn schimmige constructies waar je je best een beetje voor zou mogen schamen. Van publieke verontwaardiging is echter nauwelijks sprake, ik heb geen shamingfoto’s of lijst met namen van leden van haar financiële team voorbij zien komen en de kroegen die Heineken tappen hebben zelfs niet besloten om de tapkraan drie minuten dicht te houden.
Volgens mij moeten we jongens met onvolgroeide hersenen een beetje beschermen tegen zichzelf en ze aanpakken, maar ook de kans geven om volwassen te worden en verstandige keuzes te maken. En we moeten ze vooral uit de buurt houden van Heineken, want daar wordt behalve Charlene de Carvalho-Heineken niemand beter van.
