ColumnsFrits Criens

Column Modertaal: PENS door Frits Criens

Midden Limburg

'Dae kreeg ze flink gewikstj,' zag pas eine Haelese vertèller. Hae haaj het äöver eine jónge kaerel dae vreuger in ein kaffee sjlaeg haaj gekrege ómdet hae zich baeter veuldje as de rest. 'Wikse' beteikentj eigelik 'de sjoon poetse' mèt eine borstel en wiks. Det lètste is ein aod waord väör 'sjoonpoets dae in ein blikke, rónj 'wiksdoeës' zoot.' Zich baeter veule as emes angers waerdje vreuger neet gewaardeerdj. Det waas hoeëgmood, de iërste van de zeve houfdzunj. Waem zich dao aan äövergoof, waas eine 'wiksmaeker,' of ein 'wikser' en zelfs eine 'kale wikser.' Dao wore ouch miense die 'wiekser' zagte in plaats van 'wikser' mer det beteikendje hetzelfdje. Het werkwaord 'wikse' haaj ouch ein twiëdje beteikenis, mer dan waas het ein 'dagelikse zunj'. Óm te väörkómme det jónges zich daoväör móste beechte, waerdje ze op internate en in sjtreng hoeshaojes verplichtj väör mèt de henj baove de daekes te sjlaope. 

 

Hoeëgmood waas vreuger in de ouge van geluivige miense ein nötte zunj. Begriepelik. Adam en Eva haje van de verbaoje appel gegaete, want ze dachte det ze daomèt geliek kóste waere aan God. Mèt de gevolge van häöre hoeëgmood zitte wae nog altied te kieke. Daoväör probeerdje aojers häör kinjer väöral braaf en nederig te haoje. Ein bietje opsjöppe äöver dichzelf waas al te väöl. Nog ein bietje erger, dan waas het ein zunj en woors se eine 'windjbujel.' Eine geboldje zak vol windj dae hiel get liektj, mer niks väörsjtèltj. Det is in oze tied hiel angers, precies het taege-äövergesjtèldje. Kinjer kriege bekans bie alles waat ze doon te huere det ze 'eine kanjer' zeen. Det is bienao ein aansjpaoring tot hoeëgmood.

 

Dao zeen nog ein paar anger sjoeën aoj wäörd väör mansluuj die eine väöl te hoeëge dunk van zichzelf höbbe. We huere ze neet miër. 'Wikser' is ein tamelik plat waord. Mer het beteikentj hetzelfdje als het netter waord 'sjtiets' ouch waal 'sjtietser.' Het waord det dae Haelese vertèller gebroekdje väör dae kaerel dae flink sjoeër kreeg in de kaffee waas 'sjtens'. Hae zag het zoeë: 'Dae sjtens kreeg ze los eweg op die pens.'

 

2025, waek 21

Frits Criens

Frits: stadsdichter van Leudal, publiceert proza, poëzie, light verse en toneel in ABN en dialect. Zijn column Modertaal was bijna een kwart eeuw lang een van de hoogtepunten in Dagblad de Limburger. Ernst en humor zijn twee gelijkwaardige elementen in zijn werk, dat helder is en direct. Criens is een innemend performer en verteller die lezers en luisteraars boeit en meeneemt in zijn gedichten en verhalen.