Nog neet zoeë lang geleje sjtóng hie ein sjtök äöver het waord vot. Het verhaol waas neet compleet want eine vaste laezer sjreef det van eine zaatlap gezagdj waertj: Dae haet ein sjtök in die vot. Of het zien bedoeling waas, weit ich neet, mer hae brach mich op ein idee. Woeë se ouch kums in Limburg, de drank haet mèt oos taal eine dankbare gebroeker gevónje. Wäörd en oetdrökkinge die aangaeve det emes teväöl sjpraekwater haet gehadj, höbbe we in alle maote en saorte, van fien tot graof. As troewe aanhenger van de Blauwe Knoup kin ich die natuurlik neet oet eige ervaring, gelökkig waal van huere zègke.
Wie ouch klein dörpe wie Haelen in miene kinjertied op zien minst tiën cafés haje, waas het algemein bekindj welke mansluuj ein probleem haje mèt drank. Terme oet het ABN wie 'versjlaafdj' of 'alcoholist' wore nog neet tot het dialect doorgedrónge. Wae haje oos eige wäörd väör miense die aan de zäöp wore. Zoeë emes waas eine zaatlap, zoeplap, zoepnikkel, ein zoepkoe, eine drankwage of ein drankorgel. Die wäörd zègke al det die 'probleemdrinkers' neet op väöl kómpassie van häör medeburgers hoofdje te raekene.
As emes te väöl haaj gedrónke, haaj hae ein sjtök in. Det is get minder net gezagd as det emes ein glaas te väöl op haet. Woeë det sjtök in op sjleit? Det waertj mèt allerlei wäörd dudelik gemaaktj. Ein sjtök in dae nelis. Vraog mich neet waem of waat 'nelis' is. Ein sjtök in die laaj kan ouch. Net wie in dae kraag of in dae vaan, in die böl of in die kloeëte. Mesjien nog waal örges angers in, mer det huer ich dan waal iërstdaags.
Soms waertj zatigheid mèt get of emes vergeleke. Dees väörbeeldje kin ich nog. Zoeë zaat wie eine Maleier, wie ein sjöp en wie eine kommies. Haje mansluuj het alleinrecht op zaat zeen? Drónke vrouluuj neet of waerdje ze noeët zaat? Jaowaal, ze drónke mèt versjtandj en wore neet gauw echt bezaope. En dao kin ich mer ein oetdrökking väör, waal ein nötte: ein sjtök in die flies höbbe.
2025, waek 49
