“Stenen van leven”. Zo zou je in enkele woorden die nieuwe vorm van herdenken kunnen noemen, die vanuit Duitsland nu sinds 2007 hun weg naar Nederland gevonden. Ook in Heythuysen kun je ze vinden. Ik heb het over Stolpersteine, “vertaald struikelstenen”. Dat is de naam van deze stenen monumenten. Het zijn herdenkingsplaatjes, van steen en koper, die in de stoep geplaatst worden bij de huizen waar joodse burgers woonden en herinneren aan de dood van de gedeporteerde joden. De stenen zijn gelegd, op een plek, bij hun laatste stulp, waar voor deze mensen een onzeker doel begon, een reis in veewagons naar het Oosten.
De kunstenaar noemt ze Stolpersteine omdat je erover struikelt met je hoofd en je hart, en je moet buigen om de tekst te kunnen lezen. Als je de tekst op deze Stolpersteinen leest, dan lees je wat er met deze mensen is gebeurd. Je beseft dat ze een naam hadden, dat ze geboren zijn, dat ze gelachen hebben, dat ze bemind werden, dat ze vervolgd werden, dat ze geleden hebben en dat ze vooral niet vergeten mogen worden.
Zo’n steen is zowel figuurlijke als ook letterlijke een blokkade! Hoe moet het verder?
Met onze geschiedenis, met onszelf, met ons eigen denken en doen. Want wij allen hier aanwezig dragen verantwoordelijkheid. Verantwoordelijkheid voor onze eigen woorden, over onze eigen daden en ons handelen. Te gemakkelijk schuiven we het door naar een ander, zijn we geestelijk blind geworden voor die ander! We hebben ons vaak zo afgesloten met een grote steen, een steen van onverschilligheid, verbittering, en eigen veiligheid.
We lijken haast doods te zijn geworden voor de traan, de schreeuw om hulp, voor de uitgestoken hand, voor de roep om warmte en liefde. Verblind vasthoudend aan onze status en macht. Christenen vieren met deze dagen Pasen. Ook Pasen heeft te maken met een steen. We zien het beeld van een gesloten graf, een steen ervoor. Het graf voor een mens wiens boodschap er altijd een was van barmhartigheid, vergeving en liefde. Dit sterven van een rechtvaardige doet een appel, niet alleen op de Romeinse hoofdman, die antwoord met de beroemde zin ‘deze mens was waarlijk een rechtvaardige”, maar op een ieder van ons. Waar is ons geloof, ons rechtsgevoel, onze liefde. Gesloten met een steen!
Veilig opgeborgen achter dodelijke clichés en een eigen wieggevoel dat wij toch al alles gedaan hebben voor onze naaste, maar zij het toch zelf over zich afroepen. Of kunnen we ons echt openen?
Durven wij ook de steen van ons eigen ego weg te rollen, spiegelend aan zijn boodschap “bemint elkaar en je Schepper…” neem als mens je verantwoordelijk, voor je naaste, voor de schepping en Schepper. In deze geest zalig Pasen toegewenst.
