ColumnsFrits Criens

TOPO

Midden Limburg

En noe gans get angers in Modertaal: de TOPO. TOPO is ein aafkorting van 'toponiem'. En det beteikentj 'plaatsnaam'. Mèt plaatsname kins se rijme: 'Gaer nao Naer'; 'Ame, zag de köster van Zjwame taege pesjtoeër van Neel dae de bóks oet veel.' Of: 'In Haelen betale ze mèt aerpelesjale.'

 

Het lètste waord van de TOPO is eine plaatsnaam, mer dae naam mót in het gedicht get angers gaon beteikene. Beväörbeeldj: Mam zaet det ich óntzettend leeg, ich dink de ich mich mörge BEEG (Grevenbicht). Of: Ich veel mèt de vot in de däör, want dae sjtier pakdje mich op de HÄÖR (Horn). Het apaarte is ouch det de naam van die plaats op ein foto mót sjtaon. Beväörbeeldj ein beeldsjermfoto van die plaats op ein landjkaart, of van Google maps, of van ein bord langs de waeg. Dae naam kan gesjreve sjtaon in het ABN, Limburgs, Frans, etc. As het mer letters oet oos alfabet zeen. Hie miene derdje TOPO in het dialect.

 

Die dialyses gaon mich taegesjtaon

Mót det mien laeve lang zoeë blieve gaon

En mörge mót ich potverdorie weer

Wanniër kumtj die belaofdje donor

Het lètste waord, dao moogs se creatief mèt ómgaon wie het väörbeeldj liëtj zeen. Mer aan de plaatsnaam zelf moog neet geknoeëdj waere. Hie baove is d'r ein gans waord väör gezatte. Ein paar letters kan ouch. Dan kries se dit. Miene twiëdje TOPO in het Haeles.

 

Ich höb het neet zoeë op dae rare kaerel

Hae zingtj zoeë vals wie eine kranke maerel

Waat zeuktj dae hie in Wèssem bie het koeër

Dae duit mich väöl te diek en väöl te sj

De TOPO haet mer veer regels: de iërste twië rieme same, en de lèste twië ouch. De maot dan van het gedicht? Laes dees väörbeeldje ein paar kier hel-op en dan wiestj het zich vanzelf. Hie miene iërste TOPO in het plat. En dan zelf aan de sjlaag.

 

De broed haaj net häör jao-waord al gegaeve

Mer häöre broedegom bedach zich aeve

Nao twië minute klónk zien stum gans sjtilig:

Het hoes is klaor, meneer ... dus jao, waat

2023, week 29

Frits Criens

Frits: stadsdichter van Leudal, publiceert proza, poëzie, light verse en toneel in ABN en dialect. Zijn column Modertaal was bijna een kwart eeuw lang een van de hoogtepunten in Dagblad de Limburger. Ernst en humor zijn twee gelijkwaardige elementen in zijn werk, dat helder is en direct. Criens is een innemend performer en verteller die lezers en luisteraars boeit en meeneemt in zijn gedichten en verhalen.