De wereld heeft veel troost nodig dezer dagen, zo lijkt het. Eerst was daar al het verscheiden van Eberhard van der Laan dat grote impact had. Dat de Amsterdammers rouwden om het verlies van hun zo geliefde eerste burger was logisch. Maar het leek wel alsof de burgemeester van Nederland was overleden.
Misschien had het te maken met zijn recente optreden in 'Zomergasten', waarin de PvdA'er landelijk grote indruk had gemaakt.
Het kan natuurlijk ook zijn dat zijn sterven veel mensen raakte omdat bijna niemand meer gespaard blijft door die vreselijke ziekte, hetzij persoonlijk dan wel bij iemand in de directe omgeving. Het is in zo'n geval dan ook niet moeilijk, je met het verdriet van anderen te identificeren.
Kort daarop werd het land geschokt door een gruwelijk misdrijf. Wat de familie van Anne Faber heeft moeten doormaken, daar willen we eigenlijk niet eens aan denken. Het medeleven vertaalde zich deze keer vooral in woede. Een boosheid tegen 'het systeem', tegen 'de overheid'. Diezelfde overheid zag zich overigens genoodzaakt een zogenaamd 'struinverbod' in te stellen, om te voorkomen dat mensen – we noemen ze soms ook wel ramptoeristen – gingen kijken op de plek des onheils.
Ik las ook het verhaal van een ex-politieman, die zich vanuit zijn ervaring afvroeg wat de zoektocht en het aantreffen van Anne gedaan had met zijn oud-collega's. Hij vroeg aandacht voor het effect van zo'n gebeurtenis op mensen van de begrafenisonderneming, leden van het NFI, de patholoog-anatoom. Wat doet een aanhouding van de verdachte met rechercheurs, met een rechter die de verdachte eerder veroordeelde, met het personeel van de kliniek waar hij opgenomen was? Kunnen we ons daarmee ook zo gemakkelijk identificeren?
We waren allemaal pakweg een maand lang 'Charlie' na de afschuwelijke moordpartij op de redactie van een blad, waar we vooraf nog nooit van hadden gehoord en waar we ook daarna nooit een exemplaar van zullen kopen. Verder nam onze profielfoto op Facebook al de de kleuren aan van de vlaggen van Frankrijk, België, Duitsland en Engeland, hoewel bij die laatste gelegenheid al wat minder. De vlaggen van Soedan, Somalië of Irak zie je daarentegen nooit, hoeveel doden daar ook bijna dagelijks vallen. Is het dan écht allemaal alleen maar een kwestie van geografische nabijheid? Kunnen we het leed van de hele wereld gewoon niet aan of is het een triest selectief afgrijzen?
Op straat schuifelde een oude vrouw moeizaam voorbij. Het waren de dagen van oktober, die zo verrassend nog een gouden glans hadden gekregen. Ze keek me even aandachtig aan en zei toen in onvervalst plat Roermonds 'Jao, ich ben mèr een aaj doos van achtentachetig, ich gaon neet meer zo rap'. Ik antwoordde maar dat het niet te zien was. Het was vooral om maar iets te zeggen, want haar gezicht ging grotendeels schuil achter een enorme zonnebril. De vrouw vertelde me vervolgens het verhaal van de bekende schoenenzaak in de stad, waar ze jaren gewerkt had. Bijna heel haar werkzame leven had ze op hoge hakken door die zaak gesneld. 'En mosse mich noe ins zeen strompele op dees platte sjoon...'
'Miene miens zeet noe altied: “Vreuger woorse net Zoef de Haas, noe besse precies Stoffel de Schildpad. Det vin-ich neet leuk, heur!” Ik dacht even aan de Franse filosoof Jean-Paul Sartre en zijn beroemde uitspraak: 'L'enfers, c'est les Autres'. Maar de vrouw had een minder zwartgallige benadering voor me in petto. Ze graaide in haar tas en drukte me vervolgens iets kleins in de hand. 'Hie, det zal uch gelök bringe' zei ze nog met een glimlach, voor ze voorzichtig weer verder schoof. Toen ik naar mijn geopende handpalm keek, zag ik een rood, kunststof lieveheersbeestje.
Om troost te kunnen geven én te mogen krijgen hoef je vaak inderdaad alleen maar je voordeur uit te stappen. En soms, zelfs dat niet eens...
