In de rubriek HALLO ACHTERNAAM! proberen we iedere maand de betekenis van een in Limburg veel voorkomende achternaam te verklaren. Onlangs vroeg een Hallo-lezeres mij naar de betekenis van de achternaam Slaats, haar eigen familienaam. Mogelijk leidde mijn uitleg tot een kleine desillusie, want de familienaam Slaats wijst bepaald niet op welvarende voorouders, maar wel naar verre voorouders die slechts halfvrij waren en als horigen verplicht waren diensten te verlenen aan hun heer aan wie ze ook cijnsplichtig waren. In het uit de middeleeuwen daterende feodale stelsel leefde de adel van de opbrengst van het werk dat deze horigen of laten moesten verrichten.
Des laats
De naam Slaats betekent letterlijk des laats, dus van een laat, van een horige afkomstig. Varianten op deze achternaam zijn o.a. de Laet, de Laat, de Laedt, Laets, Laats(ch), Slaets, Slaats, Sla(e)dts, Slaes, Sluy(d)ts en Sluijts.
Volgens de Nederlandse familienamenbank komt de naam Slaats verhoudingsgewijs veel voor in Midden-Limburg en in het zuidoosten van de provincie Noord-Brabant met Eindhoven als een echte ‘hotspot’.
Frans Slaats
Een wellicht nog bij oudere wielerliefhebbers bekende Nederlander met de achternaam Slaats, is de in 1993 overleden Frans Slaats. Slaats was een prominent baanwielrenner in de jaren dertig en vooral bekend als succesvol zesdaagse renner.
Hij werd vooral bekend toen hij op 29 september 1937 het werelduurrecord op de baan verbeterde op de Vigorelli-baan in Milaan en dit op 45,558 km/h bracht. Slaats was samen met een aantal andere Europese renners in Argentinië voor de zesdaagse van Buenos Aires, toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak.
Hij bleef er tot het einde van de oorlog. Toen hij weer thuiskwam in Waalwijk bleken zijn vier broers door de nazi’s te zijn vermoord. Het huidige werelduurrecord staat overigens sinds 2022 op naam van Filippo Ganna met 56,792 km.
