Het aantal ouderen neemt de komende jaren fors toe. Tot 2040 zet de vergrijzing door, tot ruim 25 procent 65- plussers in 2040. Daarna neemt het aandeel ouderen in ons land heel geleidelijk af. Veel van deze ouderen willen graag zo lang mogelijk zelfstandig wonen. Gelukkig blijven steeds meer ouderen tot op hoge leeftijd actief en gezond. Er zijn echter ook kwetsbare ouderen. Deze kwetsbaarheid kan met het klimmen der jaren geleidelijk ontstaan, maar ook plotseling intreden. Vaak is de oorzaak een afnemende gezondheid of mobiliteit, slechte levensomstandigheden, een afnemend sociaal netwerk of een ingrijpende gebeurtenis, bijvoorbeeld het overlijden van de partner. Ouderenadviseurs kunnen deze ouderen hulp en ondersteuning bieden op velerlei terrein. In veel Midden-Limburgse plaatsen zijn inmiddels ouderenadviseurs actief, zo ook in Roggel waar het viertal Jos Hebben, Janine Sonnemans, Marjo Coenen en Inge Niessen deze taak op zich hebben genomen. Hallo Magazine ging met de eerste twee in gesprek.
“Onze kennis moet up-to-date blijven”
Bij mijn bezoek aan Jos Hebben en Janine Sonnemans in Roggel ligt het Handboek Ouderenadvisering op tafel. De inhoudsopgave van dit cursusboek maakt duidelijk dat een ouderenadviseur zich breed moet informeren voordat hij of zij als zodanig aan de slag kan gaan. Denk hierbij aan onderwerpen als communicatieve vaardigheden, gezondheidsvraagstukken, het lokale stelsel van zorg en welzijn, sociale relaties en materiele zekerheid, om er maar een paar te noemen. Jos en Janine hebben de opleiding in 2022 afgesloten en Marjo Coenen en Inge Niessen deden dit onlangs. “Maar omdat binnen ons werkterrein de wet- en regelgeving nogal snel verandert is permanente nascholing vereist”, vertelt Jos Hebben. “Onze eigen kennis moet natuurlijk up-to-date blijven.
Zorgen en problemen
Jos Hebben helpt al jarenlang op verzoek mensen van de Roggelse seniorenvereniging bij het invullen van hun belastingaanslag. Jos: “Tijdens dat werk werd ik heel vaak ongevraagd geconfronteerd met allerlei zorgen en problemen waarmee mensen te maken hadden. Vragen als: Waar moet ik straks gaan wonen? De tuin wordt ons te groot, wat nu? Waar blijft mijn geld eigenlijk? Heb ik ook recht op toeslagen en ga zo maar door. Om ouderen met deze hulpvragen te ondersteunen ben ik de cursus tot ouderenadviseur samen met Janine gaan volgen. Deze intensieve cursus werd door de Bond KBO voor onze provincie in Baexem aangeboden.”
Laagdrempelig
De vier Roggelse ouderenadviseurs, die zich in principe inzetten voor de oudere inwoners van hun eigen dorp, proberen bewust duidelijk zichtbaar te zijn in de samenleving, zodat ze voor de mogelijke oudere hulpvrager niet onbekend en daardoor gemakkelijk aanspreekbaar zijn. “Het is belangrijk dat het contact met ons als ouderenadviseur laagdrempelig is”, stelt Janine. “Daarom zijn we regelmatig aanwezig bij activiteiten in het Roggelse gemeenschapshuis La Rochelle en het Jozefhuis. Ook zijn we betrokken bij de Roggelse Naoberzorg en bezoeken we steevast het Alzheimercafé bij Zorgcentrum Beek en Bos in Heythuysen.”
Luisteren
Tijdens ons gesprek bespreken we diverse casussen waarbij Jos en Janine actief betrokken zijn geweest. Het wordt duidelijk dat het niet in alle gevallen om concrete hulpvragen gaat. Soms willen mensen enkel hun bezorgdheid over de toekomst met hen delen. Een luisterend oor hebben voor hun zorgen is dan heel belangrijk. Ook bij serieuze problematiek is goed kunnen luisteren belangrijk. Het is niet de bedoeling dat de ouderenadviseur oplossingsgericht te werk gaat. Adviseren en waar nodig verwijzen zijn belangrijke aspecten van de taken van een adviseur (zie ook kader). “Als iemand mij bijvoorbeeld vraagt wat hij in zijn levenstestament moet laten zetten, zal ik hooguit aangeven dat zo’n testament heel zinvol is, maar voor de inhoud zal hij zich toch moeten wenden tot een notaris.” Consequent hanteren de ouderenadviseurs ook als vrijwilliger het beroepsgeheim. Jos Hebben:
“Met de mensen die je spreekt, bouw je een vertrouwensband op. Je krijgt veel persoonlijke informatie te horen die enkel voor jou bestemd is. Daar hoor je vanzelfsprekend correct mee om te gaan.
Waarom wil iemand ouderenadviseur zijn?
Over het antwoord op die vraag hoeven Jos en Janine niet lang na te denken.
“Als ik zelf met vragen zat, zou ik ook graag geholpen worden”,
zegt Jos Hebben. “Ik zie het ook als een verlengstuk van mijn vroegere werk bij de gemeente. Wanneer ik mensen door te luisteren en te adviseren kan helpen, geeft dat mij heel veel voldoening.” Ook Janine, altijd al geïnteresseerd in mens en maatschappij, vindt het fijn iets voor de oudere medemens te kunnen betekenen. “Ik haal hier veel voldoening uit, het doet me gewoon goed. Ik werk graag met ouderen en geniet van hun wijsheid en heb veel respect voor hun levensverhalen. Wij hopen dit dankbaar werk nog lang te mogen doen.”
Wat doet een ouderenadviseur?
Een ouderenadviseur ondersteunt, bemiddelt of verwijst op verzoek een oudere op het gebied van wonen, welzijn, zorg, inkomen en recht of andere relevante zaken. Dit kan het hele scala van sociale regelgeving en regionale en lokale (zorg)voorziening en diensten beslaan. De concrete taak is afhankelijk van de vraag van de oudere. Centraal staat het goed kunnen luisteren en samen met de oudere bekijken wat precies de vraag is en waar de oplossing gevonden kan worden. De ouderenadviseur kan mogelijkheden aandragen, de weg wijzen, ondersteunen en helpen. De oudere adviesvrager blijft natuurlijk zelf verantwoordelijk voor de besluiten.
