Misschien heeft u zich wel eens afgevraagd waar al die meer dan manshoge H. Hartbeelden vandaan komen die op verschillende plaatsen in Limburg en Brabant staan. Deze Christusbeelden zijn gewijd aan het Heilig Hart van Jezus waarbij Christus op meerdere manieren wordt afgebeeld. Vaak zegenend, soms met gespreide armen of met geopende borstkas waarbij het bloedend hart van Jezus zichtbaar is om zo de liefde en het lijden van Jezus te symboliseren.
De beelden verschenen vooral in de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw toen het Rijke Roomsche Leven in zuidelijk Nederland hoogtij vierde. In die eerste helft van de vorige eeuw waren het vooral de burgemeester en de pastoor die de dienst uitmaakten bij de dagelijkse gang van zaken in een buurt of dorp. Het zal dus niet verbazen dat vaak een jubileum van de pastoor aanleiding was om een beeldend kunstenaar te vragen een beeld te ontwerpen.
De Heilig Hartdevotie en daarmee ook de vraag naar Heilig Hartbeelden kreeg in 1920 een flinke impuls nadat paus Pius XV de 17e-eeuwse Franse religieuze zieneres en mystica Margaretha Maria Alacoque, heilig verklaarde. De legende gaat dat Jezus in de 17e eeuw aan Margaretha Alacoque zou zijn verschenen in de vorm van een H. Hart. Niet alleen in en bij kerken verschenen H. Hartbeelden, ook veel kerken en woonkamers werden opgesierd met een H. Hartbeeld.
Het opkomend socialisme kreeg in die jaren na de eerste wereldoorlog steeds meer aanhang, ook onder de katholieke arbeiders. De kerk zag hierin een heuse bedreiging. Het socialisme werd in die tijd door de katholieke kerk en de paus streng veroordeeld. Daarom werd met kracht een liefdevolle hartelijke Christus gepropageerd die opkwam voor de werkende klasse. Hij had immers de naastenliefde als voornaamste gebod in zijn hart gesloten. Het waren meestal de pastoors die er bij hun parochianen er op aandrongen om zo’n groot Heilig Hartbeeld in de buurt van de kerk te plaatsen. Vaak was een priesterjubileum van de pastoor een goede aanleiding voor zo’n beeld als blijvende herinnering.
Vooral in de eerste tien jaar na de heiligverklaring van Margaretha Alacoque, de periode tussen 1920 en 1930, verrezen de monumentale beelden. Er ontstond zelfs een bloeiende Heilig Hartbeeldenindustrie. De makers van de beelden in Brabant en Limburg konden de vraag nauwelijks aan. Het geld, naar de huidige maatstaven toch al gauw enkele tienduizenden euro’s, kwam van de gemeentebesturen en van de goedgeefse parochianen. Bekende beeldhouwers in die tijd waren onder meer Atelier Thissen in Roermond, beeldhouwer Jan Verdonk en beeldhouwer Albert Verschuuren.
Zo heeft ieder beeld wel zijn eigen verhaal en zijn eigen reden.
Daarbij mag het H. Hartbeeld op de begraafplaats bij de kerk in Ospel toch wel als bijzonder worden genoemd. Op de meeste plaatsen bestaat zo’n H. Hartmonument uit één beeld maar in Ospel zijn het drie beelden in één en daardoor nog groter in omvang dan de gebruikelijke beelden. Het middelste beeld stelt het Heilig Hart voor met aan de rechter zijde een landbouwer met een korenschoof en links een moeder met kind. Het beeld is een geschenk aan pastoor Caris bij zijn 25-jarig jubileum als pastoor van Ospel. Hij was van 1899 tot 1930 pastoor te Ospel. De reden dat dit beeld afwijkt van de gebruikelijke beelden zou volgens de overlevering zijn omdat het beeld mooier en groter moest zijn dan de reeds bestaande H. Hartbeelden in Weert en Nederweert. Vanuit de O.L.Vrouwestraat heeft het beeld een prominente zichtbare plek in het dorpsbeeld van Ospel.
Inmiddels staan de meeste beelden al zo’n kleine 100 jaar maar veel niet allemaal meer op de oorspronkelijke plek. Veel beelden en ook kerken zijn tijdens de laatste oorlog beschadigd waardoor de beelden na herstel van kerk of beeld vaak een nieuwe plaats kregen. In Beegden stond het H. Hartbeeld oorspronkelijk in de voortuin van de pastorie op de hoek van de Kruisstraat en Abelenstraat. Duitse granaten zorgden er op zondagavond 26 november 1944 voor dat het beeld zodanig werd beschadigd dat herstel niet meer mogelijk was. Zo verloor Beegden haar H. Hartbeeld. En Beegden zal daarmee niet de enige zijn geweest die door oorlogsgeweld haar beeld verloor.
In Limburg staan nog ruim tachtig H. Hartbeelden – meestal in de buurt van kerken of kerkelijke gebouwen – waarvan dertien in de regio Midden Limburg zoals in Baexem, Brachterbeek, Buggenum, Ell, Leveroy, Maasbracht, Neeritter, Ospel, Posterholt, St. Odiliënberg, Stevensweert, Thorn en Wessem.
