VerhalenPieter Knippenberg

HALLO Oudheid: Leveroy en Baexem 777 jaar oud Maar een feest zit er nu niet in

Leveroy / Baexem

In de numerologie, de getallensymboliek is het getal 777 van veel betekenis. Dit getal wordt ook wel het engelengetal genoemd en symboliseert perfectie. De relatie die de dorpen Leveroy en Baexem met dit heilige getal hebben is echter meer van wereldlijke aard. Beide plaatsen worden namelijk in een oorkonde uit juni 1244 voor de eerste keer vermeld en daarmee zijn Leveroy en Baexem in juni formeel dus beide 777 jaar oud. In de betreffende oorkonde valt te lezen welke rechten de abdis van Thorn en het klooster van Thorn hadden in dat deel van Leveroy dat later viel onder de gemeente Baexem.

Het betreft de watermolen van ‘Leiverlo’ aan de Tungelroyse Beek die blijkbaar in het bezit van de abdis was. Deze molen werd in 1880 afgebroken; ze lag nabij de Oudenhof. ‘De hof van Leverlo’, zoals de watermolen en de erbij horende gebouwen genoemd werd, was vanaf circa 1290 tot tenminste 1340 bewoond door een adellijke familie. Hallo Magazine besprak met amateur historicus Johan Slabbers van Heemkundevereniging Leveroy en met Jos Salemans van Heemkundevereniging Baexem een aantal historische feiten en wetenswaardigheden over beide dorpen.

Een 777-jarig bestaan van een dorp roept natuurlijk de vraag op hoe dat dorp er destijds in de dertiende eeuw mogelijk heeft uitgezien. Uit die periode is nauwelijks betrouwbaar kaartmateriaal voorhanden. Jos Salemans vermoedt, dat de dorpskern van Baexem gelegen was aan de huidige Rijksweg die Weert met Roermond verbindt. Hier lag namelijk de parochiekerk van Baexem. Bekend is dat de toren van dit in de laatste oorlog vernielde kerkgebouw dateerde uit 1250. Het is aannemelijk dat er rondom de kerk meer gebouwen lagen. Verder telde Baexem in het omvangrijke buitengebied dat al vroeg ontgonnen was, veel verspreid liggende boerderijen met een redelijke omvang.

De graven van Horn vertoefden volgens Jos graag in Baexem; Op de plaats waar nu het AZC ligt, hadden zij hun jachtslot. Jos Salemans hecht er belang aan te noemen dat de geschiedenis van Baexem in 1970 uitgebreid beschreven is door zijn overleden dorpsgenoot Jan Berghs.

Volgens Johan Slabbers, die al vanaf hele jonge leeftijd de geschiedenis van Leveroy bestudeert en waarvoor deze Jan Berghs ook een echte inspirator is geweest, telde Leveroy gerekend van het buurtschap Maxet tot aan de Mildert in de late Middeleeuwen tussen de veertig en zestig boerderijen. Die boerderijen waren gemiddeld zo’n zes bunder groot. De bewoners van het buurtschap de Mildert waren lopend bijna twee uur onderweg om in de Leveroyse kerk de mis te bezoeken.

Die van het Maxet hadden pech. Dit buurtschap gelegen vlakbij Leveroy, hoorde bij de parochie Heythuysen en dat betekende dus óók een lange wandeling om aan de kerkelijke plichten te voldoen. “Ze zullen best wel eens gefoeteld hebben,” veronderstelt Johan.

 

Belangrijke gebeurtenissen? Nou niet zoveel!

Echt belangrijke gebeurtenissen die van grote invloed zijn geweest op de geschiedenis hebben zich in het 777-jarig bestaan van Leveroy en Baexem niet voorgedaan. “Of het moet al zijn dat over de familie van Leijverloie een kerkelijke ban werd uitgesproken vanwege het niet betalen van de erfpacht”, stelt Johan Slabbers die ook nog als highlight meldt dat de inhuldiging van een van de graven van Horne  aan het begin van de 16e eeuw plaats vond in Leveroy. Hierbij was de hele adel uit de buurt uitgenodigd en zelfs de Prins-Bisschop van Luik was op het feest e gast

Opmerkelijk is het ook dat Leveroy en Baexem van 1803 tot 1843 samen één parochie vormden en dat beide plaatsen evenals de omliggende dorpen van 1830 tot 1839 bij België hoorden.

Overeenkomsten en verschillen

Leveroy en Baexem liggen in vogelvlucht gemeten niet erg ver van elkaar. Met zijn drie kastelen en twee voormalige kloosters is het grotere Baexem wel een ander dorp dan Leveroy. Het kostte vroeger heel wat tijd om van het ene dorp in het andere dorp te geraken. De weg die de plaatsen verbond, liep bepaald niet in een rechte lijn maar slingerde van boerderij naar boerderij. Misschien is de wat meer geïsoleerde ligging van Leveroy ook van invloed geweest op het daar gesproken dialect; dat neigt meer naar het dialect dat je ook hoort in Kelpen, Ell en Hunsel terwijl het in Baexem gesproken dialect nagenoeg gelijk is aan het dialect van het naburige Heythuysen. “En ooit hadden wij een treinstation en zelfs de tram reed door ons dorp en dat alles leverde veel bedrijvigheid op”, zegt Jos lachend. “Dat had Leveroy niet”. Verder typeren beiden hun dorpen als typisch agrarisch met een volksaard die goed vergelijkbaar is.

 

“Maar wij hebben Ria Vestjens”

Wanneer je online gaat zoeken naar informatie over een bepaalde plaats, vind je ook informatie over belangrijke personen die afkomstig zijn uit die plaats. Mgr. Kierkels en de vermaarde musicus en componist Hubert Cuypers uit Baexem hebben de online encyclopedie in ieder geval gehaald. Volgens Wikipedia komen er géén belangrijke personen uit Leveroy. “Maar wij hebben toch zeker Ria Vestjens” reageert Johan Slabbers, “ze voetbalde 25 interlands voor Nederland, wie doet haar dat na?”

 

Wel een jubileum, maar geen feest!

Als je in je dorp graag een feest organiseert, zou het 777-jarig bestaan een mooie aanleiding zijn geweest. ‘Leveroy’ was al wat plannen voor een groot dorpsfeest aan het bedenken. In Baexem, waar het 725- en het 750- bestaan van het dorp uitgebreid gevierd was, waren nu geen plannen gemaakt voor een jubileumfeest. Maar goed ook, want door de pandemie rust er nog steeds een taboe op het vieren van feestjes en het ziet er ook nog niet naar uit dat hierin snel verandering komt. “Ja, dat is echt jammer”, zegt Johan Slabbers, maar het is nu eenmaal niet anders, misschien kunnen we te zijner tijd een feest vieren met een ander thema omdat we blij zijn dat we deze pandemie achter de rug hebben“.