De weken voor Kerstmis waarin we ons voorbereiden op het kerstfeest noemen wij Advent. Het woord komt van het Latijnse ‘adventus’ wat ‘de komende’ betekent en verwijst naar de komst Jezus Christus. Om de sfeer te verhogen decoreren we ons huis met een kerstboom, met lichtjes en slingers en sommigen spuiten zelfs kunstsneeuw tegen de ruiten. ‘Driving home for Christmas’ hoor je continu op alle radiozenders en ongetwijfeld komt A Christmas Carol met de gierigaard Scrooge in de hoofdrol weer op tv. Menigeen zeult net voor de kerstdagen een grote doos met verrassingen mee naar huis; het traditionele kerstpakket!
De Engelse schrijver Charles Dickens stond ooit aan de basis van veel van deze huidige kersttradities. Hoezo kreeg Charles Dickens het voor elkaar dat de halve wereld in deze tijd een sfeer tracht na te bootsen die Dickens door het schrijven van zijn Christmas Carol rond het midden van de 19e eeuw al schiep? Het kan niet anders komen dan door de positieve boodschap van zijn vertelling.
Celebrity
Charles Dickens is een 19e -eeuwse Engelse schrijver die tijdens zijn leven al een beroemdheid was in zijn land. Een celebrity zouden we nu zeggen. Hij wordt geboren in 1812 in Rochester. Tien jaar later verhuist het gezin naar Camden Town in Londen. Zijn jeugd is bepaald geen gelukkige. Zijn vader, een ambtenaar, maakt schulden en belandt daardoor in 1824 zelfs in de gevangenis. Het schoolgeld voor de jonge Charles kan niet meer betaald worden. Noodgedwongen gaat de twaalfjarige Charles tien uur per dag onder beroerde arbeidsomstandigheden werken in een schoenpoetsfabriek. Kinderarbeid was destijds – en niet alleen in Engeland maar ook in ons land – nog heel normaal. Op zijn vijftiende krijgt Charles beter werk bij een krant. Dat wordt de start van zijn succesvol schrijverschap. De slechte werkcondities, het onrecht en de armoede uit zijn jeugd zullen later terugkerende thema’s zijn in zijn vele boeken.
Oliver Twist en David Copperfield
Charles Dickens wordt niet oud. De vader van tien kinderen overlijdt al in 1870. Tijdens zijn leven schrijft hij vijftien boeken en vijf kerstnovelles waaronder A Christmas Carol. Ook een heel bekend boek van Dickens is Oliver Twist. Dickens schrijft het boek over de weesjongen Oliver als protest tegen de wantoestanden in de Victoriaanse samenleving.
Ook in zijn boek David Copperfield komen thema’s als de positie van vrouwen, de standenmaatschappij, en kinderarbeid aan de orde. Door over deze onderwerpen te schrijven hoopt Dickens op een verbetering van het leven van de mensen die weinig voordeel behalen uit de grootscheepse industrialisatie die plaatsvindt in het 19e-eeuwse Engeland. Zijn boodschap wordt gehoord en gedeeld en slaat aan!
A Christmas Carol
In 1843 schrijft Charles Dickens zijn vierde en zijn beroemdste kerstnovelle; A Christmas Carol. A Christmas Carol vertelt het opzienbarende verhaal van Ebenezer Scrooge. Ebenezer is een oudere vrek die op een avond en nacht wordt bezocht door de geest van zijn voormalige zakenpartner Jacob Marley en de geesten van Christmas Past, Christmas Present and Christmas Yet to Come. Na hun indringende bezoeken verandert Scrooge in een vriendelijker, zachtaardiger man. Hij is in één nacht tot inkeer gekomen. De geesten hem hebben laten zien dat zijn omgang met de medemens verwerpelijk is en niemand zal treuren om zijn dood.
Dickens schrijft het verhaal in slechts zes weken en het boek verschijnt op 19 december. De eerste editie is al op kerstavond uitverkocht. Een jaar later zijn er al dertien edities verschenen. De behandeling van de armen en het vermogen van een egoïstische man om zichzelf te verlossen door te transformeren in een sympathieker personage zijn de belangrijkste thema's van het verhaal.
Een positieve boodschap
A Christmas Carol blijkt meer te betekenen dan enkel aandacht vragen voor de minstbedeelden in de Victoriaanse samenleving. Doordat Dickens in A Christmas Carol veel wat verstofte kerstgebruiken een prominente plaats geeft, worden deze weer populair en dat zijn ze nu bijna 180 jaar later nog steeds. Denk aan het samenkomen met Kerstmis waarbij extra lekker gegeten wordt, het gezellig maken van je huis, het zingen van kerstliedjes en niet te vergeten door A Christmas Carol is Kerstmis een feest van bezinning, vergeving en gulheid geworden. Dat was het voorheen zeker niet. A Christmas Carol ademt dan ook een positieve boodschap, want ook een notoire vrek als Scrooge kan veranderen in een vrijgevig persoon. Er wordt wel eens beweerd dat wij onze kerstvakantie aan Dickens te danken hebben want in zijn Christmas Carol gaf hij zijn knecht Bob Cratchit een extra vrije dag. Dat was destijds ongekend.
Geert en Tiny Hanssen uit Heythuysen figureren op het Dickens festijn
A Christmas Carol is in vele talen vertaald. Het boek is vaak verfilmd en er zijn ontelbare televisie- en theaterproducties van gemaakt. We kennen terugkerende Dickens festijnen waar mensen personages uit de boeken van Dickens uitbeelden in een Victoriaanse sfeer. In Nederland gebeurt dat vanaf 1990 in Deventer. Geert Hanssen en echtgenote Tiny raakten ooit bij een bezoek aan Deventer helemaal in de ban van de Engelse schrijver en inmiddels figureren ze al jaren lang met honderden anderen in schitterende zelfgemaakte Victoriaanse kledij tijdens het festival. Het Limburgse echtpaar lijkt zo weggelopen te zijn uit de negentiende eeuw!
