Misschien kent u ze van beelden uit het nieuws over de A12-blokkades of de demonstratie bij de kunstbeurs TEFAF in Maastricht eerder dit jaar. De activistische klimaatbeweging Extinction Rebellion (afgekort XR) staat voor velen gelijk aan demonstranten die een snelweg blokkeren en vervolgens door de politie weggesleept worden. Ook andere, niet zo populaire, klimaatacties worden vaak onterecht aan de beweging toegeschreven, zoals het gooien van tomatensoep tegen bekende kunstwerken.
Extinction Rebellion staat dan misschien bekend om grote landelijke acties, maar de beweging drijft juist op lokale groepen die cruciaal zijn voor het organiseren van activiteiten en het opbouwen van gemeenschappen. Ook Roermond heeft zo’n lokale afdeling van XR. Maandag 28 oktober waren ze ook aanwezig bij de informatieavond over Bedrijventerrein Zevenellen in Buggenum. Om te demonstreren, maar ook om bezorgde inwoners te ondersteunen.
Naar aanleiding hiervan grepen we de kans om in gesprek te gaan met twee ‘rebellen’ van Extinction Rebellion Roermond, de in Haelen woonachtige Silvia Tuenter (54), die naast activist, onder andere imker en tuinder is, en oud-jurist Peter Meulenberg (67), die na jaren in Midden-Limburg te hebben gewoond, nu in Zuid-Limburg woonachtig is. Een gesprek waarin vooroordelen ter sprake komen, maar zeker ook de beweegredenen van twee mensen die bewust voor deze vorm van burgerlijke ongehoorzaamheid kiezen.
Tegen welke vooroordelen lopen jullie aan?
Silvia: “Ik krijg wel eens te horen dat ik realistisch moet zijn, want de toekomstige generaties moeten het toch ook goed hebben. Wat voor een samenleving ik dan wil, vragen ze me. Mijn antwoord daarop is dat het natuurlijk belangrijk is om je primaire levensbehoeftes te vervullen. Een warm huis, eten, enzovoort. Maar je kan wel alles hebben, wat is het uiteindelijk waard als er geen gezonde leefomgeving meer is? We staan juist op voor de mensen in de toekomst die nog geen stem hebben.”
Peter: “Mensen, ook in mijn eigen omgeving, hebben een verkeerd beeld van de beweging. We worden vaak op één hoop gegooid met gewelddadige demonstraties of protesten, zoals de studentenrellen of de rellen onlangs in Amsterdam. Terwijl we daar helemaal niet bij betrokken zijn en totaal niets mee te maken hebben.”
Waarom hebben jullie ervoor gekozen om je aan te sluiten bij Extinction Rebellion?
Silvia: “De overheid beschermt ons niet voldoende (tegen klimaatverandering red.), ze vertelt niet het eerlijke, volledige verhaal. Wij geloven namelijk dat het anders moet, dat het allemaal wat minder moet. Genoeg voor iedereen, een kleinere, lievere samenleving, dat is wat wij willen.
Peter: “Wat mij aantrok was het vreedzame karakter van de beweging. Van begin tot eind is geweldloosheid een kernwaarde. Dit wordt niet alleen benadrukt, maar ook actief getraind en gehandhaafd binnen XR.”
Silvia: “Ik heb al veel geleerd bij Extinction Rebellion, ik heb op een andere manier leren communiceren. Beter naar elkaar luisteren, met veel respect voor wat een ander te zeggen heeft.”
Peter: “Goed communiceren is heel belangrijk. Een voorbeeld daarvan heb ik zelf meegemaakt tijdens een demonstratie op de A10. Je hoort natuurlijk kritiek dat we de snelweg blokkeren, maar we maken juist hele goede afspraken. We gebruiken daar bijvoorbeeld handsignalen voor. Zo kon een ambulance die langs moest heel snel doorrijden, sneller dan wanneer er op dat moment gewoon verkeer was geweest. Men spreekt graag over ordeverstoring, maar wij dragen juist grote zorg ervoor dat dat niet gebeurt. En dat zie je niet op het nieuws.”
Silvia: “Mensen denken vaak dat wij alleen maar acties doen om te provoceren, maar wij proberen juist bewustwording te creëren. Onze kernboodschap draait om het dwingen van overheden en bedrijven om het eerlijke verhaal te vertellen en actie te ondernemen.”
Wat maakt Extinction Rebellion anders dan organisaties zoals Greenpeace en Milieudefensie?
Peter: “XR is een zogenaamde grassroots-beweging, opgericht door ‘gewone’ mensen, iedereen is gelijk, er is geen hiërarchische structuur. Dit geeft ons een andere dynamiek dan bijvoorbeeld Greenpeace. We zijn geen rechtspersoon kunnen daarom geen rechtszaken aanspannen zoals bijvoorbeeld Milieudefensie wel doet.”
Silvia: “Onze focus ligt op burgerlijke ongehoorzaamheid omdat we ons niet beschermd voelen door de overheid. Dit middel is historisch bewezen effectief, in tegenstelling tot gewelddadige revoluties, bijvoorbeeld bij de strijd voor vrouwenkiesrecht, de burgerrechtenbeweging in de VS of Gandhi en de onafhankelijkheidstrijd in India. Het dwingt aandacht af en creëert momentum voor verandering. Als we elke week op het Malieveld stonden, kregen we stukken minder aandacht voor de dingen waar wij voor staan.”
Is naast actievoeren, de bewustwording van mensen ook belangrijk voor jullie?
Silvia: “Soms heb je het gevoel voor eigen parochie te preken, vaak begint bewustwording klein. Ik zit bijvoorbeeld ook bij vereniging VELT die zich bezighoudt met ecologisch tuinieren en in de zeven jaar dat ik erbij ben, heb ik tuinen in positieve zin zien veranderen. Juist de tuinen van mensen die al wat ouder zijn en die eerst kunstmest en gif gebruikten. En nu geven ze een andere manier van tuinieren juist door aan hun kinderen en kleinkinderen. Vanuit Extinction Rebellion zelf willen we vooral overheden en bedrijven bewegen tot verandering.”
Peter: “Om echte verandering te creëren heb je ongeveer drie procent van bevolking nodig, mensen die actief betrokken zijn. Maar bewustwording heeft ook te maken hoe we ons gedragen naar mensen toe. Bij de Zevenellen informatieavond gaan we bijvoorbeeld niet de ingang blokkeren, we willen de mensen ook laten zien dat we daar zijn om ze te ondersteunen in hun zorgen. We hadden wel gasmaskers meegenomen en pakken om het idee van schone lucht kracht bij te zetten, maar ik ben ervan overtuigd dat het werkt. We hebben van heel veel mensen gehoord dat ze blij waren dat we erbij waren en hoe we er waren. En dat ze ook blij waren met de manier waarop we gecommuniceerd hadden. Ook dat is bewustwording.”
Wat vinden jullie ervan dat actie rondom klimaatverandering vaak gezien wordt als een ‘links’ onderwerp?
Peter: “Zoals alles worden dingen vaak in een bepaald hokje geduwd, door media en de politiek. En dan heb je direct een reden om niks te doen als je niet in dat hokje zit. Dat gaat er bij mij niet in.”
Silvia: “Binnen Extinction Rebellion gaat het niet om rechts of links. We hebben verschillende cirkels, met wetenschappers, dokters, boeren, ambtenaren, politieagenten zelfs. Een doorsnede van de samenleving. Allemaal mensen die zich zorgen maken. En ja, vaak zijn ze misschien politiek links georiënteerd, maar mensen maken ook persoonlijk dingen mee die hun kijk op alles veranderd. En dan maakt je politieke ideologie weinig meer uit. Bijvoorbeeld iemand die zich bij ons aansluit omdat zijn vader in de bollenteelt zat en nu Parkinson heeft. Het is maar één voorbeeld uit velen.”
Welke boodschap willen jullie graag nog meegeven aan iemand die dit leest?
Silvia: “Iedereen kan zich aansluiten bij XR, op zijn of haar eigen manier. Misschien wil je niet demonstreren, maar wil je je aansluiten om te praten met andere mensen die zich ook zorgen maken. We gaan regelmatig samen wandelen en elke maand hebben we in Roermond XR-café, iedereen mag dan langskomen om kennis te maken, je zorgen te spuien, wat dan ook. Het gaat niet om perfect zijn, maar om samen te werken aan een toekomst waarin onze kinderen en kleinkinderen ook nog kunnen leven.”
Peter: “Vaak krijg ik de vraag: ‘Helpt het wat jullie doen?’ En toegegeven, af en toe geloof ik er zelf ook even niet meer in en op zo’n momenten spreekt bijvoorbeeld Silvia mij moed in en andersom gaat dat net zo. Maar ook al zou het niet helpen, niets doen is geen optie. Ik hoef daarvoor alleen maar naar mijn kinderen en kleinkinderen te kijken en me af te vragen in wat voor een wereld die straks moeten leven.”
Zelf kennismaken met Extinction Rebellion
Informatie XR Roermond:
XR Café is elke 2e zondag van de maand. Zondag 8 december is de laatste van het jaar.
Voor kennismaken, delen, verbinden, relaxen, uitwisselen van ervaringen, verhalen, stilte etc .Locatie: Bagels en Beans, Marktstraat 22, Roermond. Tijd: Tussen 10.00 uur en 12.30 uur.
XR Wandeling: Elke laatste zondag van de maand.
Laatste van dit jaar: 29 december
Locatie: Servaasweg 46 in Nunhem. Tijd: 10:15 - 12:15 uur. Meer info: xrroermond@protonmail.com
Nieuwsgierig geworden?
Bezoek onze website:
https://extinctionrebellion.nl/groep/roermond/
https://extinctionrebellion.nl/
Over Extinction Rebellion
Extinction Rebellion (XR) is een wereldwijde, vreedzame klimaatbeweging die in 2018 in het Verenigd Koninkrijk werd opgericht door Roger Hallam en Gail Bradbrook. De beweging richt zich op burgerlijke ongehoorzaamheid om aandacht te vragen voor de klimaatcrisis en de inactiviteit van overheden. XR ontstond als reactie op de noodzaak om drastische actie te ondernemen tegen ecologische verwoesting en klimaatverandering. Hun eisen zijn onder andere dat overheden de waarheid vertellen over de klimaatcrisis en klimaatneutraal worden. XR is actief in meer dan 80 landen, met honderden lokale groepen die zich inzetten voor milieurechtvaardigheid en systeemverandering.
Zorgen over herontwikkeling Bedrijventerrein Zevenellen
Bedrijventerrein Zevenellen, gelegen in de gemeente Leudal, wordt herontwikkeld tot een Duurzaam Multifunctioneel Bedrijvenpark. Deze plannen omvatten onder andere de vestiging van bedrijven voor mestverwerking en afvalverwerking. Zo zijn er initiatieven voor de vergisting van 100.000 ton drijfmest per jaar en de verwerking van 750.000 ton mest en biomassa. Daarnaast is er een voorstel van RWE-Furec om jaarlijks 675.000 ton restafval te vergassen voor waterstofproductie.
Deze ontwikkelingen stuiten op weerstand van omwonenden en milieuorganisaties. Daarom werd Stichting Duurzaam Zevenellen opgericht uit zorgen over de mogelijke impact op de gezondheid en het milieu en de vrees dat Midden-Limburg het ‘afvalputje van Europa’ wordt.
Extinction Rebellion (XR) Roermond begrijpt de zorgen en ondersteunt dit verzet. In Limburg protesteren zij op dit moment onder meer tegen lozingen in de Maas bij Chemelot en tegen de verbreding van de A2 in Zuid-Limburg waarvoor onder andere duizenden bomen zullen moeten wijken.
Op 28 oktober 2024 organiseerde de gemeente Leudal een informatiebijeenkomst over ‘Lucht en gezondheid’ in gemeenschapshuis De Roffert in Buggenum. XR Roermond gebruikte deze gelegenheid om hun campagne tegen de afvalverwerkingsplannen te starten, door middel van een kleine demonstratie bij het gemeenschapshuis, maar ook door in te spreken tijdens de bijeenkomst zelf. Ze noemen de plannen rampzalig voor mens en ecologie en pleiten voor een heroverweging van de voorgestelde industriële activiteiten op Zevenellen.
