Een bijzonder H.Hartbeeld in Horn.
1919-2019
De Blauwe Zusters naar Horn
Op 17 mei 1910 ging pastoor L. Veltmans van Horn op reis naar Steyl. Hij sprak daar met het bestuur van de Congregatie van de Missiezusters Dienaressen van de H.Geest. In de volksmond werden ze de “blauwe zusters” genoemd naar hun blauwe kleren. De pastoor wilde graag in zijn parochie een klooster stichten. Daar konden de zusters zich vestigen en dan een bewaarschool en een naaischool gaan verzorgen.
Hij overtuigde het bestuur. Ook bisschop Mgr. Drehmanns van Roermond was akkoord.
Op 29 september 1910 kwamen drie zusters naar Horn: Godeleva, Amelberga en Eugenia.Het klooster was nog niet gebouwd en de zusters trokken in bij mejuffrouw Huyben, die de eerste drie maanden ook hun verblijfskosten betaalde. Op 3 oktober startte in het patronaat de kleuterschool. Ook de naaischool gebruikte die ruimte. Op 18 oktober 1912 werd het nieuwe klooster (het huidige hotel De Abdij) ingezegend. In 1912 namen de zusters ook de zorg voor de zieken op zich. Daarvoor kwam een vierde zuster naar Horn.
In Horn was er toen, zoals overal in de kleinere plaatsen, een openbare school voor jongens en meisjes. Maar het Kerkbestuur wilde graag een bijzondere school stichten. Het verkocht al in 1914 aan de zusters een stuk grond naast het klooster. Daar zou dan een school gebouwd kunnen worden. De kosten van de bouw waren ruim 34.000 gulden.
Op 15 oktober 1917 ging de bijzondere meisjesschool – natuurlijk onder leiding van de blauwe zusters – open. Mede door aanmaningen vanaf de preekstoel vertrokken alle meisjes naar de nieuwe Mariaschool, ook de jongens van de eerste klas. De openbare school was tot ondergang gedoemd.
Door ook de jongens toe te laten, kreeg de school recht op drie onderwijzeressen en kon men op school ook zowel jongens als meisjes voorbereiden op de E. H. Communie.
De Spaanse griep
In 1918 heerste er in de gehele wereld een ernstige griep. In Azië nog veel erger dan in Europa. Maar ook in ons werelddeel was het een ongekende hevige ziekte. De griep had vele namen, maar de grotere landen wilden niet hebben dat een naam gebruikt werd die aan hun land kon denken. Via censuur werd een ‘eigen’ naam dan ook voorkomen. Daardoor kwam in gebruik de naam ‘Spaanse griep’, ondanks dat de ziekte helemaal niet in Spanje was ontstaan.
Wel een half miljard mensen, een derde van de wereldbevolking, werd besmet.
Tussen de 50 en 100 miljoen mensen stierven aan deze griep, meer dan de slachtoffers van twee wereldoorlogen.
Zieken die de griep overleefden waren o.a. Franklin Delano Roosevelt, Mustafa Kemal Ata Türk, Mahatma Ghandhi en Frans Kafka. Een wereldramp.
De Spaanse griep in Horn
Overal in Horn vielen er slachtoffers. Zuster Magdalena, hoofd van de Mariaschool, overleed. Op bepaalde momenten lagen er verschillende doden te wachten op een begrafenis.
Een van de Blauwe Zusters had als taak de verzorging van de zieken in het dorp. Deze zuster Betha was dag en nacht in de weer om de zieken en stervenden te helpen. Het hele dorp kende haar inmiddels en was haar bijzonder dankbaar.
Toen na maanden de epidemie tot een einde kwam, wilde het dorp haar uitdrukkelijk een teken van dank geven.
Waarschijnlijk na overleg werd besloten om de zusters een H.Hartbeeld aan te bieden. Dat zou kunnen staan in de nis van de Mariaschool waar waarschijnlijk een Mariabeeld voorzien was. Enkele kerkmeesters gingen geld ophalen en in 1919 kon het H. Hartbeeld geplaatst worden.
Het H. Hartbeeld naar elders
In 1985 werd de Mariaschool gesloten. De school vertrok naar de verbouwde vglo-school en ging nog later op in de nieuwe fusieschool voor Horn op de Mussenberg. De oude Mariaschool kwam leeg te liggen. Vanwege het afnemend aantal zusters vertrokken de zusters naar hun moederhuis in Baexem. De leegstaande gebouwen van de Mariaschool, het klooster en het patronaat werden gekocht door de familie Thijssen van ‘de Postkoets’. In 1988 werd de oude school gesloopt. Tijdens het sloopwerk trok wethouder Wijnands naar ‘moeder’ Thijssen met het verzoek om het H. Hartbeeld – vanwege zijn geschiedenis - voor Horn te bewaren. Bij de sloop was echter al afgesproken dat de sloper alle vrijkomende materialen mocht houden.
Het H. Hartbeeld zou verhuizen naar de beeldentuin in Ommel Nrd-Brabant.
Mevrouw Thijssen kocht het beeld terug voor 300 gulden en schonk het aan de gemeenschap onder voorwaarde dat het geplaatst zou worden op de Algemene Begraafplaats waar haar overleden man begraven lag. Dat gebeurde. Het voor de gemeenschap Horn historische H. Hartbeeld bleef behouden en staat nog steeds in de aula van de begraafplaats.
In 2019 staat het H. Hartbeeld nog steeds in Horn, ter nagedachtenis aan de inzet van de ‘blauwe zuster’ Betha tijdens de Spaanse griep een eeuw geleden.
Voorafgaand aan de zegening van de graven na de Allerzielenviering op zondag 27 oktober in de namiddag, zal pastoor Dieteren het H. Hartbeeld zegenen en zal er een bloemstuk worden gelegd.
Tekst; Jac Wijnands
foto’s; Christien Dings