Deze dagen moet ik soms denken aan verhalen over de Kerstmissen van lang geleden.
Ze waren stil en donker, kaarsen verlichtte het huis vanbinnen. Enkel kerkklokken in de verte verstoorden kort de rust. Er was geen radio, geen TV, laat staan internet of Netflix. Auto’s waren er nog niet en de koude decemberlucht was over het algemeen schoon en zuiver.
Als je al een kerstboom (Klein weetje – de R.K. Kerk was lang geen fan van ‘heidense’ kerstbomen) in huis haalde, dan deed je dat pas vaak op Kerstavond.
Fel verlichtte huizen volgehangen met kerstverlichting waren nog ver weg. Hoogstens had je boom kaarsjes die even brandde. Een sinaasappel was al luxe, van Bol.com en overwerkte pakketbezorgers had nog nooit iemand gehoord. Je zondagse goed werd aangetrokken voor de nachtmis en misschien eerste Kerstdag. Geen nieuwe kerstoutfit die uiteindelijk weer in de kledingcontainer terecht komt omdat al die pailletten toch niet zo praktisch blijken te zijn voor een doordeweekse dag.
Zeven-gangen menu’s? Welnee. Pas aan het begin van de 20e eeuw is het Britse gebruik van kerstdiners hier langzaam overgenomen, maar daar bleef het dan ook bij. (Nog een weetje: het typisch Nederlandse kerstgourmetten hebben we meegenomen uit voormalig Nederlands-Indië!) En als de kerstdagen voorbij waren, gingen mensen niet massaal op pad om voor honderden euro’s vuurwerk in te slaan. De zogenaamde traditie van vuurwerk afschieten was nog niet geboren. Wat niet wil zeggen dat er geen lawaai werd gemaakt rond de jaarwisseling. Het gebruik om het nieuwe jaar luidruchtig te verwelkomen gaat al heel ver terug. De ‘boze geesten’ moesten immers verjaagd worden voor het nieuwe jaar.
Vuurwerk was in Europa al eeuwen populair, maar enkel in de vorm van professionele vuurwerkshows. Hopelijk komt de cirkel weer rond en zullen in de toekomst georganiseerde siervuurwerkshows ook weer de norm worden. Laat het gedaan zijn met huisdieren die doodsbang wegkruipen, met stadsbewoners die tijdens de jaarwisseling naar een vakantiehuisje vluchten. En zeker ook met oogartsen en hulpverleners die voordat de pandemie zorgde voor een vuurwerkverbod, elk jaar weer huizenhoog tegen nieuwjaarsnacht opzagen.
Ik hou van tradities, maar tradities die anderen (en ook onszelf) schade berokkenen mogen best aangepast worden en soms zelfs helemaal afgeschaft. Zo kan er iets beters en mooiers voor in de plaats komen.
Dit soort veranderingen, hoewel soms even wennen, helpen ons juist vooruit. Ik zeg zeker niet dat we terug moeten naar 1890, want vroeger was heel veel juist niet beter. Nee, ik kijk graag naar voren, maar waarom niet teruggrijpen op zaken die misschien wél beter waren?
Een wat langzamer leven met minder auto’s, minder lawaai en minder vervuiling klinkt toch heerlijk? Gewoon een beetje minder van alles wat niet zo fijn is en meer van alles wat goed voor ons is en voor de wereld om ons heen. Dat moet toch kunnen? Willen we dat allemaal niet? Elke dag een beetje dat ‘ouderwetse’ Kerstmisgevoel. Alles een beetje stiller, rustiger en dús duurzamer.
Ik wens iedereen fijne kerstdagen en een prachtige jaarwisseling. Tot in 2022!