Ons land haalt op de wereldkaart nog niet eens het formaat van een postzegel. Toch slagen we er met het grootste gemak in op enorme cultuurverschillen te wijzen tussen twee dorpen, die hemelsbreed amper twee kilometer van elkaar verwijderd liggen. Tja, ze spreken daar het dialectwoord voor vaatdoek dan ook nét even anders uit...
Het toont maar weer eens aan dat de term cultuur precies zo gebruikt wordt, hoe het in de betreffende kraam te pas komt. Van vastelaovend hebben domme ‘Hollenjers’ geen kaas gegeten, maar tijdens het WK voetbal loopt hier alles in het oranje ‘Holland, Holland!’ te scanderen. Omgekeerd gebeurt overigens precies hetzelfde. Want waar we doorgaans reservebelgen zijn, weet het volk boven de rivieren niet hoe snel ze zich Max Verstappen of Tom Dumoulin moeten toe-eigenen op het moment dat er gewonnen wordt. En dan heb ik het deze keer maar even niet over Europa. Dat wil zo graag eenheid uitstralen, maar valt uiteen in een bende ruziënde buren op het moment dat het gaat over een menswaardige behandeling van vluchtelingen van buiten de grenzen van het continent.
Op dit moment loopt er een mooie serie op tv: ‘Het verhaal van Nederland’. Nu heb ik altijd al beweerd dat geschiedenis een verplicht vak op school zou moeten zijn. De meeste mensen van mijn generatie weten er namelijk geen barst van. Hetzelfde geldt voor zoiets als staatsinrichting. Het is gewoon bedroevend hoeveel Nederlanders geen flauw idee hebben wat een rechtsstaat eigenlijk is, of hoe een parlementaire democratie werkt.
Het feit bijvoorbeeld, dat daarbij de meerderheid regeert en niet per definitie de grootste partij – en dat daar bovendien een bijzonder goede reden voor is – wordt door menigeen niet begrepen.
Wat de alternatieven zijn, dat valt nu juist weer uit geschiedenis te leren. En wanneer het aan fundamentele kennis daarover ontbreekt, dan wordt het dus logisch dat mensen een gele ster gaan dragen uit protest tegen het feit ze niet zonder lichte hindernissen op skivakantie of naar de kroeg kunnen. Dan moet je dus weer gaan uitleggen dat als we daadwerkelijk in een dictatuur zouden leven, zij als ‘andersdenkenden’ twee jaar geleden al achter de tralies zouden zijn beland. Of nog erger.
Goed, we zullen eens kijken hoe ‘Het verhaal van Nederland’ dat aanpakt. We moeten in de serie nog door aardig wat periodes heen en dat is geen straf. Want het is natuurlijk wel veel leuker en spannender dan jaartallen uit je hoofd knallen. Hier en daar komt het wel erg gelikt over, maar je moet toch ook een manier vinden om jongeren aan je te binden. De eerste aflevering overtuigde mij meteen. Er kwam helder in naar voren hoe mensen eerst leefden als jagers en verzamelaars. Dat ging eigenlijk best wel lekker zo. Maar dan komt iemand op het idee om een hek om een stuk land te zetten. Er werd weliswaar nog net geen vlag op geplant, maar er waren wel andere methodes om aan anderen duidelijk te maken: zo, vanaf nu is dit van mij. Opzouten jij. En zo ontstonden er twisten en later grotere conflicten. Je begrijpt ineens waarom, duizenden jaren, later de term Blut und Boden in zwang geraakte binnen een bepaalde politiek stroming.
Of we ooit nog een keer echte wereldburgers gaan worden weet ik ook niet. Als je dat woord laat vallen krijg je tegenwoordig meestal de vraag of je er mayonaise of ketchup op wilt. Maar het eerste deel van deze nieuwe tv-serie herinnerde me in ieder geval aan die ene waarheid, die ik inmiddels ook al lang geleden al op school hoorde: ‘Als we nomaden waren gebleven, dan waren ons veel problemen bespaard gebleven.’
Soms zou je wensen dat de teletijdmachine van professor Barabas écht bestond.
