Als het even lukt, zit ik graag ’s avonds nog even in mijn achtertuin. Enkele vleermuizen schieten dan over mijn hoofd voorbij, op zoek naar een prooi om te verslinden.
Kleine ledlampen op zonne-energie verlichten in de schemer mijn achtertuin. Trots kijk ik dan naar een mooie grote knoeste olijfboom in een grote keramieken pot. En ik waan me dan even in Apulië in Zuid-Italië. De olijfboom, de boom van de Griekse en Romeinse goden, gedijend onder Zuid-Italiaanse temperaturen.
Volgens een Griekse mythe schonk de godin Athena de mensen deze bijzondere boom, die de mensen duizenden jaren een “kostbaar sap” zou bieden voor de bereiding van voedsel, verzorging, schoonheid en lichaamsmassage. Hiermee werd zij de beschermgodin van de stad, die sindsdien de naam Athene draagt. De Grieken exporteerden de boom mee naar Zuid-Italië. En de boom vond onder de Grieken en Romeinen de weg naar de Provence.
De olijfboom was een bijzondere inspiratie voor Vincent van Gogh. Hij schilderde ruim 15 schilderijen toen hij in St Remy de Provence. Rondom de instelling waar hij een jaar verbleef vanwege psychische klachten, zag hij veel olijfbomen. De grillige vormen van de bomen weerspiegelden Vincents artistieke en mentale zoektocht.
Van Gogh maakte een mentaal zware tijd door in de instelling. Buiten in de natuur vond hij troost en kracht. Dat gevoel wilde hij uitdrukken in zijn olijfgaardschilderijen.
Voor een Bijbelvast mens als hij bestond er natuurlijk maar één olijfgaard: Gethsemane, de tuin waar Jezus kort voor zijn arrestatie zijn Vader bad of het lijden, dat aanstaande was, niet toch vermeden kon worden, ‘mijn ziel is geheel bedroefd, tot den dood toe’. Nu was Van Gogh zelf in een olijfgaard beland, en de realiteit van zijn ziekte betekende dat hij net als Christus zijn lijden moest accepteren. Er was feitelijk geen hoop op genezing. De olijfbomen, knoestig vervormd, maar altijd koppig en moedig, werden een beeld van Van Gogh zelf.
Ook wij worden met lijden en onzekerheden geconfronteerd. “Mag ik er zijn, zoals ik ben”. We merken weer de naweeën van corona, kanker of het hart. Van financiële en of relationele onzekerheden.
We moeten mensen loslaten, kinderen die op eigen benen verder gaan tot dierbaren die sterven. Toch blijft de olijfboom bloeien en vruchten geven. Ze zoekt zich een weg. Want als één van de oudste bomen ter wereld is de olijfboom een sterk symbool.
Hij wordt geassocieerd met kracht, vrede, overwinning en een positief toekomstbeeld. Dat dragen wij ook mee in ons hart. Dat we niet verbitterd of egocentrisch mogen zijn, maar juist leven vanuit de symbolische gedachte. Neem je hart mee.
