ColumnsFrits Criens

PAOR

'Ich vinj prei in de soep lekker, oma,' vertèldje mien kleindochter oet Remunj. Het maedje waas drök doonde mèt de greuntje väör de tomatesoep. 'Ich ouch,' zag Ellie, 'mer wae zègke paor.' 'Ich zègk thoes altied paor,' antjwaordje het kindj. 'Mer op sjoeël weite de kinjer neet waat det is. Die zègke allemaol prei, daoväör vergis ich mich noe.' Ich vónj het knap. Ein kind van zeve det bewustj ein käös meuktj tösse twië mäögelikhede. Het maedje sjteit op sjoeël allein mèt ziene paor. Väör hem haet het geine zin dat waord dao te handjhave. Dus het pastj zich probleemloos aan. Thoes en bie opa en oma is paor nog good, mer binne zien generatie haet det waord het aafgelagdj taege prei.

 

Zoeë sjtaon oos dialecte d'rväör. Aan twië kantje sjtaon ze ónger drök: miense blieve neet mier hange in eige dörp, dus versjillendje dialecte minge zich. En de jeugd kaltj sjteeds mier Nederlands en Ingels. Die tale dringe ouch de dialecte binne. En de jóng sjpraekers van die dialecte doon hetzelfdje as mien kleindochter. Ze keze väör wäörd en oetdrökkinge die ze het meist óm zich haer huere. En ómdet de jeugd de toekomst haet, zulle we zeen det oos dialecte de kómmendje viefentwintjig jaor helder verangere as in de hóngerd jaor dao väör. Det is jaomer mer neet taege te haoje. Zoeë geit het mèt alles.

 

Het gesjprek tösse oma en kleindochter deej mich dinke aan 'Wieze kal äöver de haof.' Ein klein beukske mèt dialectsjpraekwäörd oet de buurt. Het is neet te koup, dus dit is gein reklaam. Dao is ouch ein sjpraekwaord mèt paor: 'Dae väöl paor zal aete, kan de dokter waal vergaete.' Het is ein logies gezègkdje. Paor wèrktj op de derm. Det is good väör de vertaering en ein gooj vertaering is gezóndj. Mer ein gooj vertaering zorgtj ouch väör gaas. Det mót d'r aan de achterkantj oet, neet altied geruisloos. Daoväör neume ze paor hie en dao ouch waal 'bóksepolver.' Waat mich betreftj kan 'prei' dao neet taege-op. Al höb ich noeët emes in ein greuntjezaak 'twië sjpeer bóksepolfer' huere besjtèlle.

 

2018, waek 39

Frits Criens

Frits: stadsdichter van Leudal, publiceert proza, poëzie, light verse en toneel in ABN en dialect. Zijn column Modertaal was bijna een kwart eeuw lang een van de hoogtepunten in Dagblad de Limburger. Ernst en humor zijn twee gelijkwaardige elementen in zijn werk, dat helder is en direct. Criens is een innemend performer en verteller die lezers en luisteraars boeit en meeneemt in zijn gedichten en verhalen.