Een strijdbaar schoolvoorbeeld weet van geen wijken
Burgerinitiatief Park Leudal-Oost moest zich al vaker bewijzen
‘Een schoolvoorbeeld van burgerinitiatief’, zo noemde voormalig wethouder John van den Beuken de plannen voor Park Leudal-Oost amper twee jaar geleden nog. En die opinie werd gestaafd door feiten.
Het project voor en door burgers van Leudal en omstreken, kon rekenen op sympathie en belangstelling vanuit de gemeente én de provincie. Zelfs landelijke organisaties toonden interesse voor de aanpak, waarbij de beheerstichting geregeld gevraagd werd presentaties te verzorgen. Plaats van handeling mocht dan wel het dappere maar kleine Neer zijn, hier werd duidelijk groter gedacht.
Toen het Huis voor de Sport Limburg met het nieuwe initiatief ‘Open Club Limburg’ kwam, mocht het Park Leudal-Oost (in oprichting) als concreet voorbeeld van dit concept zelfs als eerste het bijbehorende logo voeren. Want bij dit initiatief gaat het om een plek waar sport, bewegen, onderwijs, zorg en cultuur elkaar ontmoeten. Op en rond het park zouden verbindingen moeten komen met natuur en recreatie, waarmee het niet alleen een sportieve en maatschappelijke ontmoetingsplek voor verenigingen en andere georganiseerde gebruikers zou zijn, maar voor iedereen. Een voorbeeld voor de hele provincie dus…
Stekker
En toch stond op 15 juni uitgerekend Stan Backus - nota bene ambassadeur van ‘Open Club Limburg’ - nu in zijn functie als wethouder en opvolger van de genoemde ex-portefeuillehouder Van den Beuken, met een bedrukt gezicht uit te leggen waarom het collegevoorstel van de gemeente Leudal in de richting van een vroegtijdig einde van Park Leudal-Oost stuurde. Dat deed hij in een kleine en warme kantine op sportpark ‘t Ligteveld, waar vertegenwoordigers van de diverse verenigingen bijeen waren gekomen om uitleg te krijgen over iets dat nauwelijks uit te leggen viel.
Niet alleen omdat het vooral om geld en ingewikkelde berekeningen bleek te gaan, want de door de gemeente gehanteerde cijfers klopten volgens de initiatiefnemers gewoon niet. Maar vooral toch ook omdat niemand van de aanwezigen, na al die jaren van voorbereiding, prima verlopende samenwerking, goedkeuring, investering en de stortvloed aan voornoemde loftuitingen, echt kon geloven dat het college van burgemeester en wethouders daadwerkelijk de stekker uit het project wilde trekken.
Vlammend
Maar laten we eerst nog even teruggaan naar wat eerder op die bewuste avond, toen we nog in de frisse buitenlucht konden spreken met een aantal kartrekkers én Silvia Heijnen. Silvia stelt zich bescheiden op, ondanks dat de passie voor Park Leudal-Oost van haar vlammende betoog af spat. De communicatie is dan ook haar taak, maar ze is ‘pas’ een dikke twee jaar betrokken bij het park zoals ze het zelf toelicht: ‘Destijds waren de initiatiefnemers al een heel eind op pad, ook samen met de verenigingen’.
Achttien (boven)lokale verenigingen en organisaties ondertekenden inderdaad in januari 2015 al een intentieverklaring. Behalve de al genoemde partijen zoals het Huis voor de Sport en de gemeente, waren daar uiteraard onder meer zwembad ‘t Ligteveld, de sportclubs RKSVN (voetbal), Accretos (volley) en zaalvoetballers van De Gastronoom bij. Maar bijvoorbeeld ook de EHBO Limburg, de KBO, een kinderdagverblijf en het KVW. In een later stadium volgden weer organisaties als Buitengewoon Sportief uit Horn, KERNGezond (de overkoepelende naam voor concepten gericht op gezondheidsstimulering in Limburg) en het VSB-fonds, een nationale goededoelenorganisatie die culturele en maatschappelijke initiatieven ondersteunt.
Het eerste uur
Ook Bas Keltjens klinkt bijna verontschuldigend als hij zegt dat hij nog niet zo lang bij het burgerinitiatief betrokken is. ‘Ik werk vooral met een project om de mensen meer in beweging te krijgen, waarvoor we van de rijksoverheid ook subsidie hebben gekregen. Sportimpuls heet het.’
‘Maar de taakverdeling is niet zó superstrak hoor’ vult Silvia aan. ‘We helpen elkaar regelmatig’. Dat wordt ook bevestigd door Fred van der Leeden, voorzitter van De Gastronoom, trainer bij RKSVN en wel één van de mannen van het eerste uur.
‘Het begon eigenlijk allemaal in 2013 met de sporthal, waarover we concludeerden dat die niet meer up-to-date was. De hal voldeed onder andere niet meer aan de veiligheidsnormen.’ Het waren in totaal zeven betrokken inwoners, die daarom eerst het plan smeedden voor een vervangende hal, maar dat bleek niet realistisch. Het moest breder, professioneler. Zo ontstond het idee voor het multifunctionele Park Leudal-Oost.
Sneeuwbaleffect
Silvia noemt het typerend voor Park Leudal-Oost hoe het enthousiasme het sneeuwbaleffect vergroot heeft. ‘Denk je eens in: een initiatief dat met maar zeven mensen is begonnen heeft nu meer dan twintig verenigingen, zorginstanties en commerciële partijen voor zich weten te winnen. Dat wil toch wel iets zeggen? Die organisaties hebben bovendien uitstekend samengewerkt binnen een speciaal opgesteld programma van eisen. Ten aanzien van kleedlokalen en andere ruimtes, inkoop, energie, noem maar op.
De gemeente heeft zich steeds als een betrokken procesregisseur opgesteld, maar dat proces liep om allerlei redenen steeds vertraging op. Ok, er was de val van de coalitie. Dat kan gebeuren binnen het politieke bestel. Vanaf september is er vervolgens weer intensiever contact geweest. We wilden weer met de gemeente om de tafel om deugdelijke kaders te krijgen. Tot januari zaten we bijna wekelijks tegenover elkaar. Toen zou Park Leudal-Oost ook in de raad komen, maar dat ging niet door omdat de gemeente liet weten nog niet alle effecten op andere accommodaties inzichtelijk te hebben. Dat was een flinke teleurstelling
Klap
Na een radiostilte werd het contact tussen initiatiefnemers en gemeente vanaf april weer heel intensief. ‘Vergaderingen duurden soms wel drie uur’ memoreert Silvia. ‘Uiteindelijk resulteerde dat kort geleden in een concept collegevoorstel, dat ons heel hoopvol stemde. Het ging écht de goede kant op! En dan komt er na de collegevergadering opeens het telefoontje van de wethouder, dat het college een besluit heeft genomen en dat er een half uur later een persbericht de deur uit zal gaan.’
De klap die dat persbericht veroorzaakte zat niet alleen in de mededeling dat het college de gemeenteraad zou adviseren niet verder te investeren in Park Leudal-Oost. Het was de initiatiefnemers totaal niet duidelijk wat hier precies aan ten grondslag lag. De kop van het persbericht waarin de termen ‘maatschappelijk niet verantwoord’ opdoken terwijl het eigenlijk toch vooral gewoon om de centen bleek te gaan, hielp daarbij niet.
Gedane zaken
Voor die communicatieve onhandigheid bood wethouder Backus later die avond nog min of meer zijn excuses aan, maar ondertussen waren die woorden wel al door de pers verspreid zo mopperden de aanwezigen in de kantine. Gedane zaken. Maar er viel meer te mopperen. Argumenten te over. Het opknappen van oude locaties kost immers ook handenvol geld, maar het college meent dat de investering van 5,5 miljoen in Park-Leudal Oost nooit kan worden terugverdiend. Na het vertrek van de wethouder rekende Roy van Rijt namens de initiatiefnemers nog eens voor, hoe naar hun mening het college naar een niet haalbare exploitatie heeft ‘toegeredeneerd’ in haar voorstel.
Doorgaan
De avond eindigde echter niet in mineur. Sterker nog, volgens Silvia heeft de gang van zaken de strijdbaarheid alleen maar vergroot. Met een ferm ‘Wij gaan door!’ besluit zij onder bijval de bijeenkomst. Ook wethouder Backus had al aangegeven dat er nog niets zeker is: de commissie Sociaal moest er de daaropvolgende maandag immers nog over vergaderen en uiteindelijk is het de gemeenteraad die deze maand als hoogste orgaan de definitieve beslissing moet nemen. Wat te verwachten was gebeurde dan ook: de publieke tribune in de raadzaal van het gemeentehuis in Heythuysen puilde uit tijdens de commissievergadering. Diverse insprekers namen het woord namens Park Leudal-Oost en de verenigingen, om de dames en heren politici te doordringen van de belangen.
Draagvlak
Het draagvlak voor het initiatief is dan ook groot. Groter dan de naam Park Leudal-Oost misschien zou doen vermoeden. ‘Die zegt eigenlijk alleen maar iets over de locatie’ zei Silvia eerder. ‘Veel clubmensen komen natuurlijk uit Neer, Roggel en Haelen. Maar er zijn ook leden van verenigingen die zich hebben aangemeld die uit Nederweert, Roermond, Baarlo en Kessel komen.’ Ook politiek gezien is het absoluut nog geen gelopen koers. Diverse raadsleden die werden bijgepraat gaven aan net zo verrast te zijn door het collegevoorstel als de initiatiefnemers zelf. En daarbij ging het niet alleen om de oppositiepartijen...
Aan zet
‘De inwoners zijn aan zet’, zo stond in de zomer van 2015 dan ook in de titel van een publicatie van de gemeente Leudal zelf. Daarin gaf Silvia destijds al aan dat het van belang is om vooruit te kijken. ‘Het aantal jongeren neemt af, de bevolking wordt ouder en die ouderen blijven langer thuis. Er moet bezuinigd worden. Daarom moeten we de krachten bundelen, door over grenzen heen te kijken.’ Park Leudal-Oost sloot volgens de gemeente in die publicatie toen nog ‘naadloos aan’ bij het beleid, waarbij voor de concentratie van voorzieningen werd gekozen. Multifunctionaliteit was een toverwoord en burgerinitiatieven zouden worden omarmd, zo werd ook later in de tournee van de gemeente langs de diverse kernen - onder de naam Ôs Dörp – steeds weer betoogd.
Nieuwe hoop
De commissie Sociaal was dan ook zeer kritisch richting het college van B&W, die maandag na de bijeenkomst in Neer. Na de plannen voor een wielerbaan in Haelen leek hier immers een tweede burgerinitiatief op korte termijn getorpedeerd te worden. Omdat de financiële cijfers van Park Leudal-Oost, de gemeente én de Rekenkamer niet overeen kwamen, werd in ieder geval de beslissing genomen dat die partijen opnieuw met elkaar om de tafel gaan. En dat betekende toch nieuwe hoop voor al die aanwezige belanghebbenden. Naar het zich op dat moment liet aanzien zou de commissie dan nog eens bijeenkomen op 3 juli, om de uitkomst te bespreken. Dan zou ook het advies worden uitgebracht aan het presidium (vergadering van fractievoorzitters – red.) of het onderwerp rijp is voor de raadsvergadering. Die zou dan op 11 juli moeten plaatsvinden. Waarschijnlijk wordt het dan opnieuw volle bak in Heythuysen.
Redding?
Daarvoor had Silvia ons al verklapt dat de initiatiefnemers van de wielerbaan Haelen, nadat ze eerst uit frustratie zelf de stekker uit dat plan hadden getrokken, al contact hadden opgenomen. Misschien dat er in Park Leudal-Oost wél ruimte was voor hun ideeën. Voorlopig durft nog niemand daarover na te denken, maar misschien kan de raad met één positieve beslissing wel twee burgerinitiatieven redden, voordat ze sterven in de knop...
Lessen
Wethouder Stan Backus wist in ieder geval na de bijeenkomst in Neer al wat hij van de hele situatie geleerd had: ‘Dat je al in het begin héél duidelijk moet afspreken waar zo’n initiatief aan moet voldoen en dat je beslissingen véél eerder moet nemen. Eigenlijk moet je al binnen één of twee maanden kunnen aangeven of een initiatief kansrijk is of niet.’
Nu de deur weer echter weer op een kier staat, wijst Silvia er tenslotte nog eens op dat het er niet alleen om gaat dat hun initiatief op termijn financieel voordelig is. Allerlei sociale effecten en de leefbaarheid die samenhangen met de ontwikkeling van Park Leudal-Oost zijn minstens zo belangrijk.
‘De samenwerking tussen verenigingen, het efficiënter werken, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt die weer een kans krijgen, het milieu- en duurzaamheideffect, de mogelijkheid van buitenschoolse opvang, de eenzaamheid bij senioren die bestreden wordt. Al die effecten zijn tot dusverre niet voldoende meegenomen.’
En mag de vraag niet luiden of juist die aspecten überhaupt wel in geld uit te drukken zijn?
