Lange tijd was een dier juridisch gezien een zaak. Een zaak is volgens de wet een voor menselijke beheersing vatbaar stoffelijk object. Dat ging een aantal mensen te ver. Daarom is enkele jaren geleden besloten om in een apart wetsartikel te maken waarin staat dat een dier geen zaak is. De toelichting bij dat artikel geeft als reden dat dieren levende wezens zijn met gevoel en dat ze een ‘eigen intrinsieke waarde’ hebben.
Sinds we zelf een hond hebben kan ik bevestigen dat een hond een levend wezen is met soms zelfs veel gevoel.
Hierna zal ik met een aantal voorbeelden uitleggen waarom het belangrijk is dat een dier juridisch niet als een zaak wordt gezien.
Puppy’s in een bedrijfspand
Een ondernemer voerde aan dat een hond behandeld moest worden als een zaak. Daarom vond hij dat hij puppy’s mocht houden in een bedrijfspand op het industrieterrein. Hij betoogde dat hij tenslotte ook andere zaken mocht opslaan in zijn bedrijfspand. De rechter maakte hiermee korte metten mee. In een magazijn slaat men zaken op, maar geen dieren, ook al is dat voor korte tijd. De rechter wijst er op dat het houden van dieren een andere ruimtelijke uitstraling, ofwel een ander effect op de omgeving, dan het opslaan van zaken. Daarnaast gelden er aparte regels gelden voor het houden van dieren (denk aan de Wet Dieren over dierenwelzijn en het Activiteitenbesluit).
Vechtscheiding over hond
Een echtpaar gaat scheiden. Hun border collie verblijft sinds dat de man vertrok in de woning bij de vrouw. De man vraagt aan de rechter te bepalen dat hij de hond krijgt om dat hij eigenaar zou zijn. De rechter bepaald dat zelfs als de man de eigenaar is dat niet betekend dat hij daarom de hond krijgt. Een hond is een levend wezen die kun je niet behandelen als een ding volgens de rechter. Het belang van de hond staat voorop. Nu de hond al langere tijd bij de vrouw woont en daar goed verzorgd wordt blijft de hond bij de vrouw.
Rashond
Ook de rechtbank in Roermond mocht zich met een hondenzaak bezig houden. Ook hier was de vraag of de man of de vrouw de hond kreeg want beiden gaven ze aan dat ze een emotionele band met de hond hadden. De vrouw woonde bij haar ouders en de hond had ze meegenomen. Gezien het ras van de hond was ervaring nodig met dit soort honden. De zorg voor de hond kan dus niet iedereen zomaar doen. De ouders en de vrouw hadden al jarenlang ervaring met dit ras. De rechtbank stelt vast niet ontkend wordt door de man dat de ouders de hond goed verzorgen, de hond voldoende ruimte heeft en gelukkig is. De man ontkende overigens ook niet dat hij regelmatig in de gevangenis verbleef en dan dus niet voor de hond kon zorgen.
De rechtbank stelde dat de hond een afhankelijk levend wezen is en dat dus het belang van de hond voorop staat.
Daarom mocht de vrouw de hond blijven verzorgen.
Mishandeling hond
Onze hoogste rechter heeft zich ook mogen bezighouden met de vraag of een hond een zaak is. Een man had zijn hond mishandeld. De hond was daarom in beslag genomen en verbeurd verklaard. Dat betekent dat de Nederlandse Staat eigenaar wordt van de hond. De eigenaar stelde dat de Nederlandse staat de hond niet kon afnemen omdat dit alleen kan bij voorwerpen en een hond is geen voorwerp. De Hoge Raad is hiermee snel klaar. In dit geval kan de hond wel als een voorwerp kan worden gezien en de man krijgt zijn hond dus niet terug. Gezien de veroordeling voor mishandeling van de hond is dit ook in het belang van de hond.
